Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kadına Karşı Ayrımcılık Fiillerinde Bireysel Başvuru Yolunda İki Farklı Sistem: CEDAW ve AİHS

Acts of Discrimination Against Women Individual Application Path Two Different Systems: CEDAW and ECHR

Dilaver NİŞANCI

Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) kapsamında yer alan bireysel başvuru yolunun, kadına karşı ayrımcılık fiillerinde kullanılmasını inceleyen çalışmamızda; ayrımcılık ve ayrımcılık yasağı kavramları, CEDAW ve AİHS bağlamında ayrımcılık yasağı ve bu sözleşmeler sisteminde ayrımcılığa karşı bireysel başvuru yolları ve bu yolların karşılaştırılması ele alınmaktadır. Çalışma, bu başvuru yollarının etkililik ve sonuç alma açısından genel bir değerlendirilmesi ile sonlandırılmaktadır.

Ayrımcılık, Ayrımcılık Yasağı, Kadına Karşı Ayrımcılık, Bireysel Başvuru, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM).

United Nations Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW) and the European Convention on Human Rights (ECHR) within the scope of individual applications, our study on the use of discriminatory acts against women; discrimination and prohibition of discrimination concepts, CEDAW and ECHR on the prohibition of discrimination and individual applications against discrimination in the context of this contract system and a comparison of these ways are discussed. Study the effectiveness of these applications and in terms of getting results is terminated with an overall evaluation.

Discrimination, Prohibition of Discrimination, Discrimination Against Women, Individual Application, UN Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW), European Convention on Human Rights (ECHR); European Court of Human Rights (ECHR).

1. GİRİŞ

Bu çalışma, ayrımcılık ve ayrımcılık yasağı kavramlarını, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve Ek İhtiyari Protokolü ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) bağlamında ayrımcılık yasağını, CEDAW Ek İhtiyari Protokolü ile AİHS kapsamında ayrımcılığa karşı bireysel başvuru yolunu ve bu başvuruların karşılaştırılmasını ele almaktadır.

Çalışmamızda sırasıyla; ayrımcılık ve ayrımcılık yasağı kavramları; CEDAW ve Ek İhtiyari Protokolü kapsamında ayrımcılık yasağı ve AİHS kapsamında ayrımcılık yasağı; CEDAW ve AİHS bağlamında ayrımcılığa yönelik bireysel başvuru yolu ele alınacak ve son olarak da CEDAW kapsamındaki bireysel başvuru yolu ile AİHS kapsamındaki bireysel başvuru yolunun karşılaştırılması yapılacaktır. Müteakiben, bu iki bireysel başvuru yolunun etkililik ve sonuç alma açısından genel bir değerlendirmesi yapılacaktır.

2. AYRIMCILIK VE AYRIMCILIK YASAĞI KAVRAMLARI

Ayrımın sözlük anlamı, "fark gözetme, eşit muamele etmeme" olup, her ne kadar uluslararası düzenlemelerde ayrımcılık kavramı bir bütün olarak tanımlanmamışsa da, özel düzenlemelerde bu tanımın ayrıntılı olarak yer aldığını görmekteyiz. Nitekim Birleşmiş Milletler Her Türlü Irk Ayrımcılığının Tasfiye Edilmesine Dair Uluslararası Sözleşmenin 1'inci maddesinde "ırk ayrımcılığı terimi siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel veya kamusal yaşamın her hangi bir alanında, insan hakları ve temel özgürlüklerin eşit ölçüde tanınmasını, kullanılmasını veya bunlardan yararlanılmasını kaldırma veya zayıflatma amacına sahip olan veya bu sonuçları doğuran ırk, renk, soy, ulusal veya etnik kökene dayanarak her hangi bir ayırma, dışlama, kısıtlama veya ayrıcalık tanıma anlamına gelir".1 Aynı doğrultuda Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşmenin 1'inci maddesinde de, "kadınlara karşı ayrımcılık terimi, siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel, kişisel veya diğer alanlardaki kadın ve erkek eşitliğine dayanan insan haklarının ve temel özgürlüklerin, medeni durumları ne olursa olsun kadınlara tanınmasını, kadınların bu haklardan yararlanmalarını veya kullanmalarını engelleme veya hükümsüz kılma amacını taşıyan veya bu sonucu doğuran cinsiyete dayalı her hangi bir ayrım, dışlama veya kısıtlama"2 olarak tanımlanmıştır. Diğer uluslararası belgeler doğrultusunda anılan tanımlamalarda da kesin bir sınırlama yapılmamış, düzenlemeler ihtiyaç durumunda genişletilmeye imkân tanıyacak şekilde yapılmıştır.