Halka Açık Anonim Ortaklıklar Bakımından Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Artırımı

Akın ABBAK

Sermaye artırımının süratli ve pratik olarak yapılmasına imkan tanıyan kayıtlı sermaye sistemi, halka açık anonim ortaklıklar yanında, 2012 yılında yürürlüğe giren yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile artık halka kapalı anonim ortaklıklar bakımından da kabul edilmiştir. Bununla birlikte, halka açık anonim ortaklıklara uygulanacak hükümler bakımından özellikle Sermaye Piyasası Kanunu (SerPK) ve TTK arasındaki uyum/uyumsuzluk kayıtlı sermaye sistemini -halka açık anonim ortaklıklar açısından- uygulamada sorun ve farklı uygulama yaratır hale getirmiş/getirmektedir. Halka açık anonim ortaklıklar bakımından SerPK’nın 18. maddesinde düzenlenen kayıtlı sermaye sistemi, çalışmamızda TTK ile karşılaştırma yapılarak incelenmiştir. Bu kapsamda, her iki kanun hükümleri arasındaki farklar, benzerlikler ve uyumsuzluklar belirtilmiş; konu özellikle SerPK boyutuyla yorumlanmıştır.

Kayıtlı Sermaye Sistemi, Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Artırımı, Halka Açık Anonim Ortaklıklar, Halka Kapalı Anonim Ortaklıklar.

With the entry into force of the new Turkish Commercial Code (TTK) in 2012, registered capital system, which enables swift and practical increase of capital, has been accepted for non-public companies along with the public companies for which the system has already been applicable for years. Having said that, the harmony/lack of harmony between the provisions of Capital Market Law (SerPK) and the TTK with respect to the public companies, has been causing issues and incompatible implementations in practice. In this article, the provisions of the registered capital system laid down in section 18 of the SerPK with respect to the public companies has been reviewed by comparison to the respected provisions of TTK. In this manner, the differences, the similarities and the inconsistencies between the provisions of two regulations has been pointed out and the subject matter has particularly been interpreted within the scope of SerPK. 

Registered Capital System, Capital Market Law, Turkish Commercial Code, Capital Market Board, increase of Capital, Public Companies, Non-Public Companies.

I. GİRİŞ

Bir sermaye şirketini güçlü kılan unsurların başında o şirketin sermaye yapısı gelmektedir. Bir ortaklığa iktisadi faaliyette bulunulması için özgülenen varlıkların oluşturduğu sermaye, sürdürülebilir ekonomik başarıdan yeni yatırım kararları alınmasında sağlayacağı esnekliğe kadar o ortaklığın kudretini belirleyen en önemli faktördür.

Hukukumuzda sermaye ortaklıklarının asgari kuruluş sermayelerinin hangi tutarda olması gerektiği Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş, şirket tiplerine göre bu tutarlar tespit edilmiştir. Bunun yanında, kuruluştan sonra ortaklığın kredibilitesinin artırılması veya yeni yatırım kararlarının uygulanabilmesi ya da diğer ticari stratejilerin gerçekleştirilebilmesi adına sermaye artırımına ihtiyaç duyulabilir. Bu artırım ise ana sözleşmede yer alan sermaye rakamının ana sözleşme değişikliği veya kayıtlı sermaye sistemini benimseyen anonim ortaklıklarda, belirli bir yetki çerçevesinde yönetim kurulunun kendi alacağı kararla artırılması suretiyle gerçekleştirilir. İşte bu çalışmanın konusunu da hukukumuzda sadece anonim ortaklıklar bakımından kabul edilen ve yönetim kuruluna belirli sınırlar dahilinde ana sözleşme değişikliği gerekmeksizin sermaye artırımı imkanı veren kayıtlı sermaye sistemi ve halka açık anonim ortaklıklar bakımından bu sistem dahilinde gerçekleştirilecek sermaye artırımı oluşturmaktadır.

Bu doğrultuda, çalışmamızda öncelikle kayıtlı sermaye sisteminin genel olarak ne olduğu açıklanmış, sistemin üzerine oturtulduğu üç temel sermaye kavramı tanımlanmıştır. Kayıtlı sermaye sisteminin esaslarına ilişkin bu açıklamalarımızın ardından sermaye artırımı kavramı tanımlanmış, yönetim kurulunun sermaye artırımı yetkisi ve bu yetkiye ilişkin sınırlamalar üzerinde durulmuştur. Nihayetinde, teknik detaylara girmeksizin sermaye artırımı türleri tanıtılmış; artırım usulü hakkında bilgiler verilmiş; sonuç kısmında ise çalışmamıza ilişkin genel bir değerlendirme yapılmıştır.