Uluslararası Kuruluşların Ceza Adaleti Konusundaki Çalışmalarına ve Uygulanabilir Uluslararası Belgelere Genel Bir Bakış: Siber Suçlar ve Yapay Zekâ

An Overview of International Organizations’ Works on Criminal Justice and the International Applicable Instruments: Cybercrime and Artificial Intelligence

Ali Rıza TÖNGÜR, Müberra ÖZTÜRK

Bu çalışmanın amacı, siber suçlarla mücadeleye yönelik mevcut uluslararası araçların Yapay zekâ (YZ) teknolojileri bağlamında geçerli olup olamayacağını değerlendirmektir. Ayrıca yakın gelecekte siber suçlar alanında yasa yapma süreçlerinde bir etkiye sahip olabilecek uluslararası kuruluşların bu hususta devam eden politika üretme girişimlerinin kısa bir analizini sunmaktır. Bu kapsamda, çalışma özellikle siber suçlarla mücadele etmek için yapay zekâ politikası oluşturmanın ceza adaleti sisteminin yönetimine getireceği etkileri tartışmaktadır. Yapay zekâ sistemlerinin ve uygulamalarının zararlı ve yasadışı davranışlarda bulunmak için mevcut eğilimleri ve kullanımları, deepfake uygulamaları da dahil olmak üzere analiz edilmektedir. Çalışmanın neticesinde, yapay zekâ sistemleri aracılığıyla işlenen siber suçlara karşı etkili politika yanıtları oluşturmak için bir alternatif sunulmaktadır.

Yapay Zekâ (YZ), Budapeşte Sözleşmesi, CAHAI, Ceza Adaleti, Siber Suçlar, Deepfake, İstanbul Sözleşmesi, Kolluk Kuvvetleri, Lanzarote Sözleşmesi.

The purpose of this paper is to assess whether current international instruments to counter cybercrime may apply in the context of Artificial Intelligence (AI) technologies and to provide a short analysis of the ongoing policy initiatives of international organizations that would have a relevant impact in the law-making process in the field of cybercrime in the near future. This paper discusses the implications that AI policy making would bring to the administration of the criminal justice system to specifically counter cybercrimes. Current trends and uses of AI systems and applications to commit harmful and illegal conduct are analysed including deep fakes. The paper finalizes with a conclusion that offers an alternative to create effective policy responses to counter cybercrime committed through AI systems.

AI, Budapest Convention, CAHAI, Criminal Justice, Cybercrime, Deepfake, Istanbul Convention, Law Enforcement, Lanzarote Convention.

Giriş

Yapay zekâ bugün gündelik hayatımızda kullanılan dijital hizmetlerin vazgeçilmez bir parçasıdır. Son on yılda gelişen teknoloji ile birlikte ortaya çıkardığı yenilik ve kolaylıkların gelecekte de önemini koruyacağı öngörülmektedir. Birçok ülkenin hükümeti, yapay zekâ sistemlerini ve uygulamalarını adli alanda da kullanarak faaliyetlerini daha etkin bir şekilde gerçekleştirmeyi ve suçun tespitini ve tahminini kolaylaştırmayı düşünmektedir¹. Aynı şekilde, ulusal güvenlik ve istihbarat kurumları da YZ teknolojilerinin potansiyelini fark ederek ulusal ve kamu güvenliği hedeflerini desteklemeyi amaçlamaktadır.

Yapay zekâ teknolojileri, ceza adaletinin sağlanmasına yardımcı olması düşünülen yüz tanıma, insansız hava araçları, ölümcül otonom silahlar ve sürücüsüz araçlar gibi bir dizi önemli gelişmeyi beraberinde getirmiştir. Ancak bu teknolojiler, uygun denetim mekanizmaları olmadan veya yeterince yapılandırılmadan kullanıldığında, bireylerin hak ve özgürlüklerini ihlal edici nitelikte olma potansiyeline sahip olmakta ve hatta yıkıcı amaçlar için kötüye kullanılma riski taşımaktadır.

Günümüzde uluslararası politika ve yasama çevrelerinde, yapay zekâ sistemleri ve teknolojilerine ilişkin sorumluluk çerçevesinin ve eşiğinin yeniden değerlendirilmesi ve geliştirilmesi konusunda devam eden bir tartışma mevcuttur. Ancak konunun karmaşıklığı ve dünya genelindeki farklı yasal yaklaşımlar nedeniyle, uyumlu ve tek tip bir yanıtın gelecekte muhtemelen sağlanamayacağı görülmektedir².