İcra ve İflâs Kanunu’nun 111/a Maddesine Göre Mahcuzun Satılması Konusunda Borçluya Satış Yetkisi Verilmesi
According to Article 111/a of the Execution and Bankruptcy Code, Granting the Debtor the Authority to Sell the Seized Goods
İsmet MAZLUM
Borçluya satış yetkisi verilmesiyle mahcuz malın daha az masrafla, kısa sürede yüksek bir bedelle satılmasının sağlanması ve bu satış sonunda ihalenin feshi gibi bir süreç nedeniyle gecikmenin önlenmesi amaçlanmıştır. Borçlu açısından, hacizli malın satış yetkisinin tanınması ile malının kısa bir sürede satılmasını sağlayarak borcunu daha az faiz ödeyerek sonlandırabilmesi imkanı da olacaktır. Bununla birlikte, mahcuz malın uzun süre satışının gerçekleştirilememesi malın kıymetinin düşmesine, yediemin ücretinin artmasına ve böylece alacaklı ve borçlunun zarara uğramasına neden olmaktadır. Öte yandan hacizli malın uzun süre atıl bir vaziyette kalması, malın yıpranmasına ve ülke ekonomisinin zarar görmesine de sebebiyet vermektedir. 7343 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinde İİK’nun 111’inci maddesinden sonra gelmek üzere, “Borçluya satış yetkisi verilmesi” başlıklı 111/a maddesi eklenmiştir. İİK’nda 111/a maddesinde yapılan bu düzenlemeden sonra, 28.05.2022 tarihli ve 31849 sayılı Resmî Gazete’de “” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili Yönetmelik, İİK’nun 111/a maddesinde düzenlenmiş olan, haczedilen malın borçlu tarafından rızaen satışına ilişkin usul ve esasları belirlemiştir.
Borçlu, Satış, Alacaklı, İcra Takibi, İlamsız İcra.
It is aimed to ensure that the seized goods are sold at a high price in a short time with less expense by giving the borrower the authority to sell, and to prevent delays due to a process such as the termination of the tender at the end of this sale. In terms of the debtor, it will also be possible to end the consumption by paying less interest, by using the sale authority of the seized goods, by ensuring that the goods are sold in a short time. However, the inability to sell the seized goods for a long time leads to a decrease in the value of the goods, an increase in the trustee’s fee, and thus the creditor and debtor suffer losses. On the other hand, not using the seized goods for a long time causes the goods to wear out and damage the country’s economy. In Article 12 of the Law No. 7343, Article 111/a entitled “Granting the authority to sell to the debtor” is regulated to follow Article 111 of the Enforcement and Bankruptcy Code. After this regulation made in Article 111/a of the Enforcement and Bankruptcy Law, the “Regulation on Granting Sales Authorization to the Debtor in accordance with the Enforcement and Bankruptcy Law” was published in the Official Gazette dated 28/05/2022 and numbered 31849 and entered into force. The relevant regulation has determined the procedures and principles regarding the consensual sale of the seized property by the debtor, which is regulated in Article 111/a.
Debtor, Sale, Claimant, Enforcement Proceeding, Enforcement Proceedings without Judgement.
GİRİŞ
Paraya çevirme (satış), takipte, alacaklının alacağını para ile ödenmesi için yapılır. Alacaklının alacağı, borçlunun haczedilen mallarının aynen alacaklıya verilmesi suretiyle ödenemez; hacizli mallar satılır ve bedeli ile alacaklının alacağı ödenir. Borçlunun haczedilen malı para ise bu durumda paraya çevirmeye (satışa) gerek yoktur, doğrudan paraların ödenmesi ile takip sona erdirilebilir. Ancak, borçlunun haczedilen malı paradan başka bir şey ise, bunun paraya çevrilmesi gerekir. Hacizli mallar, kural olarak talep üzerine satılır. Haczedilen malların satışı, alacaklı tarafından istenebileceği gibi, borçlunun da haczedilen malların satışını isteyebilmesi mümkündür (İİK m. 106; 113). Kural olarak icra dairesinin kendiliğinden satış yapması mümkün değildir. Ancak, haczedilen malların1 kıymeti hızlı bir şekilde düşmekte veya korunması oldukça güç ise icra müdürünün talep olmadan da her zaman bu malların satılmasına karar vermesi mümkündür (İİK m. 113/II). Bu durumda icra müdürünün görevi, satışa karar vermektir; satışın yapılması için tarafların bu konudaki giderleri yatırması gerekir.
7343 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinde İİK’nun 111’inci maddesinden sonra gelmek üzere, “Borçluya satış yetkisi verilmesi” başlıklı 111/a maddesi düzenlenmiştir. Anılan düzenleme, “Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilir. Kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da kıymet takdiri yapılmasını isteyebilir. İcra müdürü, kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra cebrî satış işlemlerini durdurarak borçluya on beş günlük süre verir. Borçluya verilen sürenin başlangıcından üçüncü fıkra uyarınca verilen icra mahkemesinin kararına kadar geçen sürede alacaklı bakımından satış isteme süresi işlemez. Rızai satışta bedel, malın muhammen kıymetinin yüzde doksanına karşılık gelen miktarı ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar bu mahcuz için yapılan takip masrafları toplamından az olamaz. Borçluyla anlaşan alıcının belirlenen bedeli birinci fıkra uyarınca borçluya verilen on beş günlük süre içinde dosyaya ödemesi hâlinde icra müdürü, gerekli bilgi ve belgeleri temin ettikten sonra yukarıda belirtilen şartların bulunduğunu tespit ederse satışın onayı ile malın devir ve teslim işlemlerinin yapılmasına karar verilmesi için dosyayı derhâl icra mahkemesine gönderir. Mahkeme, en geç on gün içinde yapacağı inceleme sonucunda dosya üzerinden talebin kabulüne veya reddine kesin olarak karar verir. Kabul kararıyla malın mülkiyeti alıcıya geçer ve tüm hacizler kaldırılarak devir ve teslim işlemleri gerçekleştirilir. Ret kararı verilmesi hâlinde yatırdığı bedel alıcıya iade edilir. Bu madde uyarınca yapılacak satışlar hakkında niteliğine uygun düştüğü ölçüde bu Kanunun diğer hükümleri uygulanır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.” şeklinde ihdas edilmiştir2.
İİK’nda 111/a maddesinde yapılan bu düzenlemeden sonra, 28/05/2022 tarihli ve 31849 sayılı Resmî Gazete’de “İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Borçluya Satış Yetkisi Verilmesine Dair Yönetmelik” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili Yönetmelik, İİK’nun 111/a maddesinde düzenlenmiş olan, haczedilen malın borçlu tarafından rızaen satışına ilişkin usul ve esasları belirlemiştir3.
