Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Pekaslan ve Diğerleri Türkiye’ye Karşı Davası (başvuru No: 4572/06 & 5684/06)
European Court of Human Rights Case of Pekaslan and Others v. Turkey (App. No. 4572/06 & 5684/06)
Cihan YÜZBAŞIOĞLU
In the case of Pekaslanand Others v. Turkey, the applicant took part in International Women’s Day Celebration in the city of Malatya, during which demonstrators carried flags and placards and hindered the flow of traffic. About a hundred of police formed a cordon around demonstrators and the police chef warned demonstrators that they didn’t have a prior permission and that they could continue their demonstrations on the pavement. However, the group insisted on blocking the street and continued their demonstrations. Accordingly, police officers dragged a number of people, including the applicants, into police vehicles and also sprayed the crowds with tear gas and hit some of them including the applicants. During this interference, applicants asked for female police officers to accompany them, but police officers sworn at them. Rest of the demonstrators, who weren’t arrested, continued their demonstration on the pavement and without placards. On the other hand the applicants were taken to the police station and then to the Forensic Institute for a medical examination. According to the medical records, applicants who have been hit by polices had a number of injuries on their bodies. On 11 March 2005 applicants claimed a complaint to the prosecutor’s office against the police officers for ill treatment. Yet, prosecutor decided not to continue prosecution against police officers, since the applicants had made demonstrations without prior permission and police officers were compelled to use force due to the resistance of the demonstrators. Then, applicants claimed objection against the prosecutor’s decision, but the objection was rejected by Elazığ Assize Court. While all this prosecution occurs, applicants were questioned by Malatya prosecution as suspects. On the same day Malatya prosecutor’s office prepared an indictment to Malatya Criminal Court of First Instance against applicants for insulting police officers and for violating the Meetings and Demonstration Marches Act. On 2 June 2005 Malatya Criminal Court of First Instance acquitted applicants since there was no evidence showing applicant’s resistance. In this case Court examined if there was a violation of article 3 and article 11 of the European Convention of Human Rights. Firstly, Court analysed the case according to article 3 of the Convention. Court underlined that prohibition of torture or inhuman or degrading treatment or punishment has an absolute nature. Yet according to the Court’s case law, article 3 of the Convention doesn’t prohibit the use of force for an effective arrest. Court emphasizes that the use of force might be accepted if it is indispensable, without excessive manner and if it is strictly necessary. Otherwise there will be violation of article 3 of the Convention. So, Court didn’t accept the balancing exercise between physical integrity of an individual and aim of maintaining public order. Thus, Government’s claim arguing that the force used by the police officers could be verified by maintaining public order, is baseless. In the case Government explicitly admitted that police officers used force against applicants, but failed to verify that the used force was strictly necessary and not excessive. Court concluded that there was a violation of article 3 of the Convention. Furthermore, in terms of article 11 of the Convention, Court underlined that an interference of article 11 might be lawful if it fulfil three conditions: It should be prescribed by the law, verified by a legitimate aim listed under paragraph 2 of the article 11 of the Convention and it should be necessary in a democratic society. Court noted that if demonstrators do not cause violence public, authorities should show a certain degree of tolerance against them and protect the freedom of assembly. In this case, Court accepted that the interference has a legitimate aim and is prescribed by law, but the applicants didn’t present a danger to public or cause acts of violence. Court considered that the intervention of the police officers and prosecution of the applicants as suspects for their participation in a peaceful demonstration was disproportionate and not necessary in a democratic society. So Court considered that the intervention of the police, during demonstrations, violates also article 11 of the Convention
GİRİŞ
Günümüzde özellikle toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılması ve polisin müdahale yetkisi gündemde yer alan sıcak konulardan birini teşkil etmektedir. Özellikle Gezi olaylarının ardından bireylerin toplanma ve eylem yapma hakları daha da önem kazanmış ve yoğun olarak tartışılmıştır. Bu çalışmada 20 Mart 2012 tarihli Pekaslan ve Diğerleri Türkiye Kararı inceleme konusu olacaktır. Bu karar, eylemcilere yönelik polis müdahalesinin ne şekilde olabileceği ve toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının hangi sınırlar içinde kullanılabileceği konusunda ışık tutmaktadır. İlk bölümde somut olaydaki gelişmeler ve hukuki prosedüre yer verilecek, ikinci bölümde başvurucu ve devletin iddiaları incelenecek, üçüncü bölümde ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin somut olayda verdiği karar analiz edilecektir. Son bölümde ise kararın İngilizce özeti yer almaktadır.
Somut olayda başvurucu 8 Mart 2005 tarihinde Malatya’da düzenlenmiş olan, Uluslararası Kadınlar Günü etkinliklerine katılmıştır. Etkinlikler sırasında başvurucu ve diğer göstericiler poster ve pankartlar taşıyarak yürüyüş yapmış ve bu esnada trafik akışını engellemiştir. Söz konusu gösterilerin başlamasını takiben, yaklaşık yüz sayıda polis memuru göstericilerin etrafında kordon oluşturmuş ve göstericilerin bu kordonu aşmalarını engellemiştir. Somut olayda polis amiri göstericileri, gösteri yürüyüşü yapma izni almadıkları, yürüyüşlerinin hukuka aykırı olduğu ve söz konusu gösterileri kaldırımda sürdürerek, araç trafiğini engellememeleri hususunda uyarmıştır. Buna karşılık, göstericiler eylemlerini sürdürmüş ve caddedeki trafik akışına engel olmuştur. Ayrıca grup, sloganlar atmış ve polis amirinin uyarılarına uymayacaklarını ortaya koymuşlardır. Gösterilerin devam etmesi üzerine polis memurları başvurucuların da aralarında bulunduğu pek çok göstericiyi polis araçlarına sürüklemiştir. Bu sırada polis ayrıca, topluluğa göz yaşartıcı gazla müdahale etmiş ve başvurucuların da aralarında bulunduğu bazı göstericilere doğrudan fiziksel şiddet uygulamıştır.
Göstericilerin iddialarına göre, polis aracına alınan göstericilere araç içinde fiziksel tacizde bulunulmuş, kadın eylemcilerin kolları ve bacakları polis memurlarınca sıkılmıştır. Bunun üzerine, eylemciler kendilerine kadın polis memurlarının refakat etmesini talep etmişler; ancak bu talepleri polis memurlarınca reddedilmiştir. Buna karşılık hükümetin savunmasında yer alan, polis memurlarının ifadelerine göre, polis araçlarında eylemcilere yönelik herhangi bir fiziksel şiddet uygulanmadığı gibi, aksine yakalanan eylemciler, polis memurlarına saldırmış ve hakaret etmişlerdir.
