Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 17/B Maddesinin İkinci Fıkrasında Tapu Siciline Düşülebileceği Öngörülen Şerhin Hukuki Niteliği ve Meydana Getireceği Etkiler Üzerine Değerlendirmeler

Some Remarks on the Legal Qualification and the Effects of the Annotation to be Made to the Land Registry Regulated under the Second Paragraph of the Article 17/B of the Law on Mediation

K. Berk KAPANCI

5 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 28 Mart 2023 Tarihli ve 7445 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu özelinde de bazı değişiklikler ve yenilikler getirmektedir. İşte bunlardan bir tanesi, Arabuluculuk Kanunu’na yeni eklenen ve 1 Eylül 2023’te yürürlüğe girecek olan 17/B maddesidir. Toplamda beş fıkradan oluşan ilgili yeni madde ilk fıkrasında, taşınmazların devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni kurulmasına ilişkin uyuşmazlıkların arabuluculuğa elverişli olduğunu belirttikten sonra, ikinci fıkrasında da arabuluculuk sürecinde ilgili uyuşmazlıklar dahilinde tapu siciline -bazı şartlarla- düşülebilecek olan bir şerh kaydıyla ilgili özel düzenleme getirmiştir. İşbu çalışmamız, ilk planda şerhlere ilişkin genel bilgiler ışığında, ilgili düzenlemede (Arabuluculuk Kanunu m. 17/B f. 2) sözü geçen şerhin hukuki niteliğinin, tapu siciline düşülme şartlarının, şerhin düşülmesi halinde nasıl bir etki (veya etkiler) meydana getireceğinin ve son olarak şerhin etkisini nasıl yitireceğinin ortaya koyulmasını hedef tutmaktadır. Bu açıklamaların akabinde ise, yeni düzenleme anılan şerh kaydının işlevselliğinin ve kullanım etkinliğinin artırılabilmesi için eleştirel bir bakış açısıyla inceleme masasına yatırılacak ve ilgili düzenlemede bu uğurda yapılabilecek bazı somut değişiklik önerilerinde bulunulacaktır.

Arabuluculuk, Taşınmaz, Ayni Hak, Şerh, Tasarruf Yetkisi.

Law on the Amendment of the Enforced Execution and Bankruptcy Law and Some Other Laws dated March 28, 2023 and numbered 7445 (published in the Official Gazette of April 5, 2023) introduces some amendments and some additions to the Law on Mediation numbered 6325. One of the said additions is the new Article 17/B which will enter into force on September 1, 2023. This new article, which consists of five paragraphs in total, states in its first paragraph that disputes regarding the transfer of real estate property or the establishment of limited real rights on real estates are suitable for mediation, and in the second paragraph -on which we will further elaborate- it introduces a special regulation with regard an annotation that may be recorded (entered) in the land registry during a mediation process with relation to the said type of disputes, under certain conditions. The purpose of this article is, in a first place, to legally qualify the annotation mentioned in the second paragraph of the Art. 17/B; to determine what are the conditions for its entry in the land registry and the possible effects of the annotation in the event of its entry to the land registry and moreover to specify when these effects shall cease their existence, under the light of the general knowledge on annotations. Next to these preliminary explanations, in a second place, this new regulation will be examined from a critical perspective and some concrete amendment proposals shall be made, in order to increase the functionality and the efficiency of the said annotation.

Mediation, Real Estate, Real Right, Annotation, Power of Disposition.

El arte es la eliminación de lo innecessario^(***)
Pablo PICASSO

I. GİRİŞ VE KONUNUN TAKDİMİ

5 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 28 Mart 2023 Tarihli ve 7445 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun¹ (“7445 Sayılı Kanun”), 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu² (“Arabuluculuk Kanunu”) özelinde de bazı değişiklikler ve yenilikler getirmektedir.

Bunlardan bir tanesi, Arabuluculuk Kanunu’na yeni eklenen 17/B maddesidir. Toplamda beş fıkradan oluşan ilgili yeni madde ilk fıkrasında, taşınmazların devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni kurulmasına ilişkin uyuşmazlıkların arabuluculuğa elverişli olduğunu belirttikten sonra -inceleme konumuzu doğrudan ilgilendirecek- ikinci fıkrasında ise aşağıda aynen alıntılanacak şöyle bir düzenlemeyi getirmiştir:

“MADDE 17/B - (...) / (2) Birinci fıkra kapsamındaki uyuşmazlıklarda, tarafların yazılı olarak kararlaştırması ve arabulucunun bu kararı tutanak altına alması halinde arabulucunun talebiyle, arabuluculuk süreciyle sınırlı olmak ve konulduğu tarihten itibaren üç ayı geçmemek üzere tasarruf yetkisinin kısıtlandığına dair tapu siciline şerh verilir. Bu şerh, tarafların anlaşamaması veya tarafların şerhin kaldırılması konusunda anlaşması halinde arabulucunun talebiyle, üç aylık sürenin sonunda ise kendiliğinden kalkar. / (...)”