Avrupa Birliği Yargılama Hukukunda maddî Olayın Tespiti
Determination of Material Facts in European Union Procedural Law
Hacı CAN
Maddî olayın tespiti hususu, Avrupa Birliği (AB) yargılama hukukunda da söz konusudur. Fakat AB yargılama hukuku bu noktada bazı özellikler göstermektedir. Bu konuya yönelik olarak hazırlanan işbu çalışma AB yargılama hukukunda maddi olayın tespitine ilişkin usul ve esasları incelemeye almaktadır.
AB Yargılama Hukuku, Avrupa Birliği Adalet Divanı Statüsü, AB Mahkemeleri Usul Tüzükleri, Yargılama İşlemleri, Delillerin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi.
The determination of material facts is also discussed in European Union (EU) procedural law. Yet, EU Procedural law has some different features at that point. Hereby with this article regarding the subject, which is regarding procedures and principles to determine the material facts in EU procedural law, is examined.
EU Procedural Law, Statute of the Court of Justice of EU, Procedural Regulations of Courts of EU, Jurisdictional Transactions, Determination and Consideration
I. GİRİŞ
Yargılama hukukunda maddî olayın tespiti tamlık ve doğruluk açısından incelenmesi gereken temel konulardan biridir. Bu husus, Avrupa Birliği (AB) yargılama hukuku için de geçerlidir. Her ne kadar AB yargılama hukuku, esas itibariyle ulusal idarî yargılama hukuklarının (özellikle Fransız idarî yargılama hukukunun) etkisi altında kalmış olsa da, maddî olayın tespiti noktasında bazı farklılıklar göstermektedir. Bunun temel sebebi, AB yargı sisteminin tam anlamıyla yargı kollarına ayrılmış olmamasıdır. Zira AB mahkemeleri1, yargısal faaliyetleri çerçevesinde idarî yargı mercii işlevinin yanı sıra bazen anayasa ve adli yargı mercii işlevlerini de yerine getirebilmektedirler2. Hiç kuşku yoktur ki, bir mahkemenin değişik yargı işlevleriyle donatılması, farklı yargı kollarına ilişkin tüm usul ve esaslardan hareketle yeni bir düzenleme yapılmasını gerekli kılar. İşte AB yargılama hukuku da bu gerekliliğinin bir sonucu olarak maddî olayın tespitine ilişkin özel usul ve esaslardan hareket etmektedir. Bu konu aşağıda incelemeye alınmaktadır.
II. GENEL HUSUSLAR
AB yargı sistemi, supranasyonel yargı ve ulusal yargı olmak üzere iki temele dayanmaktadır3. AB dâhilinde yargı görevi, ilk sırada AB’nin kendi mahkemelerine ait olmakla birlikte, üye devlet mahkemeleri için de söz konusu olabilmektedir. AB yargı sisteminin bu çifte temeli, AB hukuk düzeninin ayırt edici özelliklerinden biri olan merkezi ve âdemi merkezi uygulamanın bir sonucudur. Çünkü AB hukuku kısmen AB kurumlarınca, fakat çoğunlukla ulusal makamlarca uygulanmaktadır. Bu çerçevede ulusal mahkemeler, AB yargı sisteminde açıkça görevli ve yetkili kılınmamış olsalar bile AB hukukunun uygulanmasına ilişkin yargı faaliyetlerini de yürütürler. Fakat ulusal mahkemeler, AB hukuku ile bağlantılı maddi olayları kendi ulusal yargılama hukuklarına göre hükme bağlarlar. Çünkü AB dahilinde ispat hukukuna ilişkin olarak tüm ulusal mahkemeler için de geçerli olan yeknesak bir hukuk alanı şuan itibariyle söz konusu değildir4.
AB mahkemeleri önündeki yargılamaların usul ve esasları genel olarak birbirine benzemektedir5. Bunun sebebi, Genel Mahkeme ve Kamu Hizmet Mahkemesi Usul Tüzükleri’nin esas itibariyle Adalet Divanı Usul Tüzüğü’nden esinlenilerek düzenlenmiş olmasıdır. Bununla birlikte usul tüzükleri arasında bazı farklılıklar çıkabilmektedir6.
