Toplantı Özgürlüğü ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Aşıcı – Türkiye Kararı
Die Versammlungsfreiheit und das Urteil Aşıcı / Türkei des Europäischen Gerichtshofs für Menschenrechte
Ali Rıza ÇINAR
Çalışmamıza konu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) davasıyla ilgili kararı incelenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 11. maddesinin, 1. ve 2. fıkraları üzerinde durulmuştur. Sözleşme’nin (AİHS) toplantı özgürlüğüyle ilgili hükümlerinin yorumu konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ışığında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkıyla ilgili Türk hukukundaki Anayasa ve yasalardaki düzenlemeler ve uygulamalar değerlendirilerek açıklanmıştır. Sözleşme’nin (AİHS) Türk hukukundaki yeri incelenmiştir. Türkiye tarafından Sözleşme’nin (AİHS) onaylanma süreci açıklanmıştır. Ayrıca, Sözleşme’nin (AİHS) ve Mahkeme’nin (AİHM) içtihatlarının (kararlarının) iç hukuktaki yeri, Anayasamızdaki ilgili hükmü gözetilerek değerlendirilmiştir. Çalışmamızın/incelememizin sonuç kısmında ise konuyu inceleyerek ayrıntılı olarak yer verdiğimiz değerlendirme ve önerilerin bir kısmı ana hatlarıyla belirtilmiştir. Kısaca önerimiz, öncelikle, toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğünün de düşünce özgürlüğü gibi, özgürlükçü demokratik düzenin temel ilkesi olduğu gözetilmelidir. İstisnai olan toplantı özgürlüğüne müdahale önleminin (tedbirinin) cezaya ve kurala dönüşmemesi için gerekli özen gösterilmelidir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemeye müdahale önlemine, olaylara/verilere/olgulara ve inandırıcı gerekçelere/açıklamalara dayanarak karar verilmelidir.
Toplantı Özgürlüğü, Toplantı Özgürlüğüne Müdahale Nedenleri, “Yasayla Öngörülme”, “Meşru Amaç”, “Demokratik Bir Toplumda Gereklilik”, Hak ve Özgürlüğü Sınırlayıcı Önlemin Güdülen Amaçla Oranlı, Yani Ölçülü Olması, Toplantı Özgürlüğünün Sözleşmede (AİHS), Türk Hukukunda Anayasa ve Yasalarda Düzenlenişi ve Yargıtay Uygulamaları.
Gegenstand der Untersuchung ist das Urteil Aşıcı / Türkei des Europäischen Gerichtshofs für Menschenrechte (EGMR). Im Lichte der Rechtsprechung des EGMR wird die Versammlungsfreiheit nach Art. 11 Abs. 1 und 2 ausgelegt. Hierzu werden die Regelungen zur Versammlungsfreiheit im türkischen Verfassungsrecht und in den türkischen Gesetzen erläutert. Nach einer Darstellung der Ratifikation der Europäischen Menschenrechtskonvention (EMRK) durch die Türkei und der Stellung der Konvention im türkischen Recht wird die Wirkung der Konvention und der Rechtsprechung des EGMR auf das türkische nationale Recht behandelt. Im Ergebnis der Untersuchung wird festgehalten, dass die Versammlungsfreiheit wie die Meinungsfreiheit in einer freiheitlichen demokratischen Ordnung als grundlegendes Prinzip anzuwenden ist. Mit besonderer Sorgfalt ist daher darauf zu achten, dass Eingriffe in die Versammlungsfreiheit, die eine Ausnahme darstellen, nicht zu Strafmaßnahmen und nicht zur Regel werden. Urteile über Eingriffe in die Versammlungsfreiheit müssen sich auf die Fakten und überzeugende Gründe stützen.
Versammlungsfreiheit, Gründe für Eingriffe in die Versammlungsfreiheit, gesetzliche Regelung, berechtigtes Ziel, Erforderlichkeit in einer demokratischen Gesellschaft, Verhältnismäßigkeit der freiheitsbeschränkenden Maßnahme im Hinblick auf das angestrebte Ziel, Regelung der Versammlungsfreiheit in der EMRK, in der türkischen Verfassung und den Gesetzen und die Rechtsprechung des Kassationshofs.
GİRİŞ
Çalışmamıza konu olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Aşıcı-Türkiye kararında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 11. maddesinin ihlal edildiği belirlenmiştir. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Sözleşme’nin (AİHS) 3. ve 5. maddelerinin ihlal edildiği iddialarını kabul edilemez bulduğu için, bu maddelerle ilgili başvuruların reddedildiğini kararında açıklamıştır.
Biz de, bu nedenle incelememizi/çalışmamızı/değerlendirmelerimizi, Sözleşme’nin 11. maddesinin 1. ve 2. fıkralarını gözeterek yapacağız.
İç hukukun bu konudaki düzenlemelerini de inceleyerek uygulamadaki durumları da değerlendirmeye çalışacağız.
