Nedayborshch V. Rusya Davası ( 01.07.2010)
Burak YEŞİLALTAY
Kopeysk geçici ıslahevinde kaldığı koşulların insanlık dışı ve küçük düşürücü olduğunu ileri sürerek 15 Eylül 2004’te Rus hükümeti aleyhine AİHM’ne, AİHS’nin 3. maddesinin ihlal edildiği gerekçesiyle dava açmıştırç. AİHM, sözleşmenin 3. maddesine aykırılık tespit etmiş ve Rus hükümetini tazminata mahkum etmiştir.
AİHS’nin 3. madde, Islahevi Koşulları.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuran Rus vatandaşı Sergey Nedayborshch, tutuklanmasının ardından getirildiği Kopeysk geçici ıslahevinde kaldığı koşulların insanlık dışı ve küçük düşürücü olduğunu, bu nedenle Sözleşme’nin 3. maddesine aykırılık teşkil ettiğini iddia etmiştir. Hücrelerde hücre kapasitesinin üzerinde mahkumun kaldığını, hücrelerde yemek masası, uyku takımı, tuvalet ve musluk olmadığını, hücrelerin böcek ve kemirgenlerin istilasına uğradığını öne süren başvuran, zihinsel ve fiziksel zarar gördüğünü ve bu zararların tazmin edilmesini talep etmiştir. Ek olarak başvuran bu ıslahevinde geçirdiği sürede verem oluştur.
Hükümet iddiaların bir kısmını kabul etmekle birlikte yinede hapishane şartlarının Sözleşme’nin 3. maddesine uygun olduğunu ileri sürmüştür. Mahkeme, Sözleşmenin 3. maddesine aykırılık tespit etmiş ve Rus hükümetini tazminata mahkum etmiştir. Devletlerin, Sözleşme kapsamında, her ne koşulda olursa olsun insan haysiyetinin zedelenmemesini garanti altına alma yükümlülüğü olduğu kararda özellikle vurgulanmıştır. Türkiye’deki infaz koşullarına ve bunlara ilişkin aralıklarla yayınlanan ulusal ve uluslararası insan hakları raporlarına baktığımızda, bu karar, hapishane koşullarının geliştirilmesinde devletimizi tetikleyecek ve bu husustaki çabalara ışık tutabilecek niteliktedir.
* İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
