Adli Yargı Sisteminde DNA Örnekleri ve Profilleri – S. ve Marper – Birleşik Krallık Davası
R. Barış ERMAN
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi’nin 8 Aralık 2008 tarihli, 30562/04 ve 30566/04 başvuru sayılı S. ve Marper v. UK kararı incelenerek Türk hukukunda DNA örneklerinin ve profillerinin saklanması ve imhasına ilişkin hususlar değerlendirilmiştir.
DNA Örnekleri, Parmak İzleri, Kişisel Veri, Özel Hayata Saygı Gösterilmesi Hakkı.
Davanın konusu, Birleşik Krallık vatandaşları olan ve 2001 yılında farklı suçlarla itham edilmiş bulunan Bay S. ve Bay Marper ile ilgilidir. Parmak izleri ve DNA örnekleri, yakalandıkları sırada alınmıştır. Bununla birlikte, yargılamanın neticesinde hüküm giymemişlerdir: Yakalanma anında 11 yaşında olan Bay S. beraat etmiş, buna karşılık Bay Marper aleyhindeki dava, müştekinin şikayetini uzlaşma sonucunda geri alması nedeniyle düşürülmüştür.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önündeki şikayetlerinin gerekçesi, kendilerinden alınan örnekler ile bunlardan elde edilen profillerin, yetkili mercilerden yaptıkları taleplere karşın silinmemiş olmasıdır. Başvuranlara göre, Hükümetin bu işlemleri, Sözleşme’nin 8 ve 14’üncü maddelerine aykırılık teşkil etmektedir.
İngiltere ve Galler hukukunda, şüphelilerin bedensel örneklerinin ve parmak izlerinin alınması ve profillerin işlenmesi, 2001 tarihli Criminal Justice and Police Act (Ceza Adaleti ve Polis Kanunu) ile değişik “Police and Criminal Evidence Act (PACE)” (Polis ve Cezai Delil Kanunu) tarafından düzenlenmiştir. Değişiklik uyarınca, suçların soruşturulması ile bağlantılı şekilde kişilerden alınan parmak izleri ve DNA örnekleri – bazı durumlarda – kişinin mahkum edilmediği veya beraat ettiği hallerde dahi saklanabilmektedir. Saklama süresi kanunen belirlenmiş olmayıp, örnekler ile bununla bağlantılı veriler ancak Bölge Emniyet Müdürü’nün (Chief Constable) emri ile yok edilebilmektedir.
