Aile İçinde Çocuğa Yönelik Kötü Muamele

Aslı ÜNAL

Çocuğa Yönelik Kötü Muamele, Çocuk İstismarı, Şiddet.

1. Giriş

Yabancı literatürde “child maltreatment” olarak geçen çocuğa kötü muamele tıbbi, hukuki, psikolojik ve sosyolojik boyutları olan toplumsal bir sorundur. Çocukların terbiye edilmesinde şiddetin kullanılması, istenmeyen davranışların şiddet yoluyla cezalandırılması, çocukların temel ihtiyaçlarının görmezden gelinmesi veya kasıtlı olarak karşılanmaması durumunun, ailenin bir iç meselesi olduğu yaklaşımı geleneksel aile yapılarında yaygın bir kanı olmaya devam etmektedir. Çocukların ruhsal ve fiziksel bakımdan sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri, ailenin sorumluluğu altındadır. Bu sorumluluk aileye kanunlarla da belirlenen bir takım ödevler vermektedir. Çocuğa kötü muamelenin ailenin iç meselesinden çok toplumsal bir sorun olduğu düşüncesi ülkemizde de yavaş yavaş gelişmekle birlikte, çocuklarını şiddet yoluyla terbiye eden ailelerin varlığı da azımsanmayacak kadar çoktur.

Çocuğa yönelik kötü muamele, çocukların fiziksel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bireyler olarak yetişmelerini olumsuz etkilemekle birlikte, mağdur çocukların ileride birer şiddet uygulayıcısı olabileceği ya da suç işleyebileceği yapılan araştırmalarla ortaya konmaktadır. Sonuçları bakımından önemli görülmesi sebebiyle, aile içinde çocuğa yönelik kötü muamele konusu üzerinde kısaca durulmuş ve Prof. Dr. Bahri Öztürk ve CEHAMER uzmanları¹ yürütücülüğünde İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi 2. sınıf öğrencileri tarafından çocuğa yönelik kötü muamele üzerine yapılan saha araştırması sonuçları değerlendirilmiştir.

2. Çocuğa Yönelik Kötü Muamele

Aile, sosyalizasyon sürecinde çocuğa toplumun normlarını aktaran birincil kurumdur. Bu uyum sürecinde çocuklara toplumsal normların aktarılması ve çocuğun beklenen davranışlara uyum sağlaması için her ailenin kullandığı ve her toplumun benimsediği farklı yöntemler vardır. Hangi davranışların kötü muamele; hangi davranışların ise sağlıklı ve normal olduğu toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Dolayısıyla çocuğa yönelik kötü muameleye ilişkin birçok farklı tanım olduğunu söylemek mümkündür. Bu tanımların bazıları yetişkinlerin davranışlarına odaklanırken, bazı tanımlar çocuğa bir zararın ya da zarar tehdidinin yönelip yönelmediğini göz önünde bulundurmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre bazen istismar ve ihmal olarak da anılan çocuğa yönelik kötü muamele çocuğun sağlığına, gelişimine ve onuruna zarar veren ya da zarar verme potansiyeli taşıyan her türlü fiziksel ve/veya duygusal kötü muamele, cinsel istismar, ihmal ya da sömürüyü içermektedir².