Türkiye’de Suça Sürüklenen Çocuklar: Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlü Çocuklara İlişkin Bir Analiz

Aslı ÜNAL

Suça Sürüklenen Çocuklar, Hükümlü Çocuklar, Suç İstatistikleri, Çocuk Suçluluğu.

1. Giriş

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan devletler, çocukların bu sözleşmeyle güvence altına alınan haklarını ve yüksek yararını korumakla yükümlüdür. Çocukların ruhsal ve fiziksel olarak sağlıklı birer birey olarak yetişmeleri için gerekli ortamı sağlamak ve çocukları olumsuz yaşantılardan uzak tutmak da yine devletin ve de ailenin sorumluluğu altındadır. Devletin ya da ailenin bu görevi yerine getirmemesi ya da eksik yerine getirmesi sonucu, henüz sosyalleşmemiş olan çocuklar toplumsal ve kültürel koşulların kötü etkilerinin bir sonucu olarak suça yönelebilmektedirler. Çocukların suça yönelmesinde etkili olan toplumsal ve kültürel faktörlerin saptanması, hem çocukların suça sürüklenmesi hem de mükerrer suçluluğun önlenmesi için gereklidir. Bu amaçla, ülke genelindeki çocuk suçluluğu oranları değerlendirilmeli; suç oranlarının yüksek görüldüğü bölge ve illerdeki sorunlar tespit edilerek toplumsal koşullar iyileştirilmeye çalışılmalıdır.

Bu çalışmada, ülkemizdeki çocuk suçluluğunun yaygınlığını, hangi bölge ve illerde yoğun olduğunu ve çocuklar tarafından işlenen suç türlerinin neler olduğunu genel itibarıyla anlayabilmek amacıyla çocuk suçluluğuna ilişkin resmi istatistikler incelenmiştir. Verilerin sağlıklı değerlendirilmesi amacıyla Türk İstatistik Kurumu nüfus istatistiklerinden de yararlanılmıştır. Çocuk suçluluğuna ilişkin resmi istatistikler, kriminoloji biliminde suçun sebeplerine ilişkin en doyurucu açıklamaları getirdiğine kanaat getirilen sosyolojik teorilerden yararlanılarak değerlendirilmiştir¹. Çalışma kapsamına Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü ve Türk İstatistik Kurumu tarafından 2005 ve 2008 yılları arasında yayınlanan istatistikler dâhil edilmiştir. Bölgesel ve il bazında incelenen suç istatistikleri, ceza infaz kurumuna giren çocuklara ait Türk İstatistik Kurumu’ndan elde edilen istatistiklerdir. Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nden elde edilen istatistikler ise çocuk ve çocuk ağır ceza mahkemelerine açılan davalar ve verilen mahkûmiyet kararlarına ait istatistiklerdir.

Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü ve Türk İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan istatistikler, kanunla ihtilaf halinde olan çocuklara ilişkin resmi istatistiklerdir. Hakkında kovuşturma başlatılmış olan çocuklara ilişkin resmi istatistikler, çocuk suçluluğuna ilişkin net ve kesin bir bilgi sağlayamamaktadır. Kriminoloji biliminin karanlık sayı olarak adlandırdığı ihbar edilmeyen, bilinmeyen veya gizli kalmış suç olgularının da olduğu unutulmamalıdır.