Hukuk Güvenliği Bağlamında Askeri Yargı -I-
MILITARY JUSTICE WITHIN THE CONTEXT OF THE LAW SECURITY -I
Yavuz ERDOĞAN
Özet: Askeri yargı sisteminin sürekli eleştiri konusu yapılıyor olunması nedeniyle hazırlanan bu makalede, hukuk devletinin temel nitelikleri karşısında askeri ceza yargısına ilişkin temel hususlar değerlendirme konusu yapılmıştır. Ancak inceleme konusunun genişliği nedeniyle makale iki bölüm halinde hazırlanmıştır. Çalışma konumuzun ceza hukukuna ilişkin olması nedeniyle, askeri idari yargı alanında var olan problemler değerlendirmeye alınmamıştır. Çalışma konusu kaleme alırken askeri ceza yargısında var olan problemlerin tamamına değinilmiş, bu konulardaki yargı kararları ve doktrindeki görüşler tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Askeri Yargı, Hukuk Güvenliği, Hukuk Devleti, Adil Yargılanma Hakkı.
Abstract: In this article prepared for being reason of constantly criticism subject of Military judicial system, fundemental matters as to military criminal law in front of fundemental principles of state of law have been evaluated. But, due to being broad investigation subject, the article has been prepared in two sections. As our study subject is related to criminal law, the problems existing in the field of military administrative jurisdicton have not been evaluated. On starting this study, We have mentioned all the problems existing in military criminal law, and judicial decisions and ideas in doctrin about this subject have been discussed.
Keywords: Military Justice, Law Securitiy, Rule of Law, The Right to Fair Trial
GENEL OLARAK
Yargı konusu Anayasa’nın (AY) 3’üncü bölümünde 138-160’ncı maddeleri arasında düzenlenmiştir. Burada askeri yargı AY’nın 145’nci maddesinde adli ve idari yargıdan ayrı olarak düzenlenirken, askeri yargının askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri1 tarafından yürütüleceği belirtilmiştir. Ayrıca AY’nın 156’ncı maddesinde Askeri Yargıtay (As.Yrg.), 157’nci maddesinde ise Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) düzenlenme altına alınmıştır.
AY’nın 142’inci maddesine baktığımızda ise, mahkemelerin kuruluşunun, görev ve yetkilerinin, işleyişinin ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceğinin hüküm altına alındığını görmekteyiz.
Bu kapsamda bakıldığında askeri yargının, hukuk sistemimizde askeri idari yargı ve askeri ceza yargısı şeklinde iki kola ayrıldığı; askeri ceza yargısının en üstünde denetim mekanizması olarak As.Yrg.’ın bulunduğu, askeri idari yargı alanında ise hem ilk derece mahkemesi hem de denetim mekanizması olarak AYİM’in bulunduğu görülmektedir.
