Çocukların Kaçırılması ve Organ Ticareti

CHILD TRAFFICKING AND ORGAN TRADE

Oğuz POLATHilal ÖZTEL

1. GİRİŞ

Çocuk istismarı, ilk kez tanımlandığı yıllardan bu güne kadar boyutları gittikçe genişleyen toplumsal bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. 1960’lı yıllarda Amerika ve İngiltere’de, 1970’li yıllarda da Avrupa’da konuşulmaya ve araştırılmaya başlanan konu; bu kadar geç fark edilmesine rağmen aslında insanlık tarihi kadar eski bir konudur. Çocuğun savunmasız ve korunmaya muhtaç yapısı, tarih boyunca istismara maruz kalmasına yol açmıştır. 1989 yılında Avery ve First tarafından yapılan tanıma göre çocuk istismarı; çocuklara karşı uygulanan her türlü kötü tutumdur¹. Genel olarak fiziksel, cinsel, duygusal istismar ve ihmal olarak görülen çocuk istismarı, bugün çok daha farklı şekillerde görülmeye başlanmıştır. Çocukların suç işlemek için kullanılmasının yanı sıra; çocuk pornografisi, çocuk fuhşu ve seks turizminde kullanılmaları, zorla çalıştırılıp iş güçlerinden faydalanılması, çeşitli nedenlerle kaçırılmaları, hukuka aykırı olarak evlat edinilmeleri, üzerlerinde tıbbi deney yapılması, zorla evlendirilmeleri, organ nakli amacıyla zorla alınan organlarının ticaretinin yapılması ve hatta mağdurların gerçekten öldürüldüğü sinema filmlerinin (snuff movie) yapımında kullanılmaları; istismarın boyutlarının tüyler ürpertici şekilde nasıl genişlediğini göstermektedir.

2. ÇOCUKLARIN KAÇIRILMASI VE ORGAN TİCARETİNİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ

Çocukların kaçırılması, çocuk istismarının görünüş şekillerinden biridir. Genel olarak; bir çocuğun, kendisinden yaşça büyük bir kimse tarafından yerinin iradesi dışında değiştirilmesi şeklinde tanımlanan çocuk kaçırma eylemi, farklı nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Hırsızlık, uyuşturucu ticareti, çocuk fuhşu, seks turizmi, çocuk pornografisi gibi suçlarda kullanmak, zorla çalıştırmak veya zorla evlendirmek, yasa dışı olarak evlat edinmek, üzerlerinde tıbbi deney yapmak ya da organlarını nakil amacıyla almak; çocukların kaçırılma nedenleri olarak gösterilebilir. Çocuklar, yaygın olarak bir yabancı tarafından kaçırılırlar. Ancak velayet hakkına aykırı şekilde, bir ebeveynin diğerinden çocuğu kaçırması da söz konusu olabilmektedir.

UNICEF tarafından yapılan araştırmalara göre²; 15 ile 17 yaş arasındaki kız çocukları genellikle cinsel istismar amacıyla; 13 yaşın altındaki çocuklar da zorla çalıştırma veya dilencilik yaptırma amaçlarıyla kaçırılmaktalar. Avrupa’daki duruma bakıldığında, istismar amacıyla çocukların kaçırılması şunları içermektedir³: