İdari Para Cezası Türleri ve İş Kanununda Yer Alan İdari Para Cezalarının Nitelendirilmesi

Types of Administrative Fines and Describing Administrative Fines in Labour Act

Yaşar GÜÇLÜ

Uzun süredir uygulanan idari yaptırımlar, 2005 yılında yürürlüğe giren yeni Türk Ceza Kanunu ve Kabahatler Kanunu ile belirli bir sisteme bağlanmıştır. İdari yaptırımların içerisinde en çok başvurulan ceza da idari para cezalarıdır. Uygulamada maktu, nispî ve alt ve üst sınırları Kanunla belirlenmiş idari para cezaları olmak üzere üç idari para cezası türü bulunmaktadır. İdari para cezalarının türlerine göre hesaplanması ve zamanaşımı süreleri de farklılık göstermektedir. İş Kanununda yer alan idari para cezalarının türü hususunda, yargı yerleri arasında görüş farklılıkları bulunmaktadır. Bazı yargı mercileri, bu cezaların nispî olduğunu düşünürken; bazıları da maktu olduğu kanaatindedir.

Bu farklı değerlendirmeler, gerek idare açısından gerek cezaya muhatap olanlar ve mağdurlar açısından farklı sonuçlar doğmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, genel olarak idari para cezası türleri, türlerine göre hesaplanma şekilleri açıklandıktan sonra, yargı mercilerince verilen kararlar değerlendirilerek Yargıtay içtihatları ve Adalet Bakanlığı görüşleri çerçevesinde İş Kanununda yer alan idari para cezalarının niteliğinin açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır.

İdari Yaptırım, İdari Para Cezası, Nispî Idari Para Cezası, Maktu İdari Para Cezası, Kabahatler Kanunu, Yeniden Değerleme Oranı.

Administrative sanctions applied for a long time, are codified with New Turkish Criminal Code and Misdemeanor Law which was inured in 2005. Among the administrative sanctions, administrative fines are the most common punishments/sanctions. There are three different types of administrative fines in practice; fixed, relative and lower and upper limits defined by Law. There are differences in calculation and lapse of time among different types of administrative fines. There are different opinions about the types of administrative fines in Labour Act among judicial places. When some judicial authorities think that those fines are relative, others think that they are fixed.

These different evaluations cause to different results for both administration and for the people who are the objects and victims of those fines. In this study, after administrative types of fines and types of calculation according to these types of fines are described generally, decisions given by judgment authorities are evaluated and it aims to describe the character of administrative fines in Labour Act according to opinions of Court of Cassation and Ministry of Justice.

Administrative Sanction, Administrative Fine, Relative Administrative Fine, Fixed Administrative Fine, Misdemeanor Law, Revaluation Rate. JEL Classification: K 14, K 31

GİRİŞ

1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununun yürürlükte bulunduğu dönemde, Kanunda suçlar, “cürümler” ve “kabahatler” olarak ikiye ayrılmış idi. Cürümler için ağır hapis, hapis ve ağır para cezaları öngörülmüşken; kabahatler için daha çok hafif hapis ve hafif para cezaları öngörülmüştü.

Bununla beraber, Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda da birçok kabahatin ve cürmün yanında, karşılığı idari yaptırım olan hukuka aykırılıklar da yer almakta, ancak bunlar için resmi bir tanım ve isimlendirme bulunmamakta idi.

26.9.2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunuyla, eski Kanundaki cürüm ve kabahat ayrımı ortadan kaldırılmış ve Türk Ceza Kanununda sadece suçlar kalmış, kabahatlerin bir kısmı suç olarak vasıflandırılarak Türk Ceza Kanununda bırakılmış ekserisi de suç olmaktan çıkarılmıştır.