Ticaret Hukukunda Özel İspat Vasıtası Olarak Fatura

Invoice as a Special Proof Means in Commercial Law

Ezgi ULGA

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki düzenlemeye göre, ticari davalarda deliller ve bunların ikamesi Hukuk Muhakemeleri Kanununa tabidir. Bu hüküm uyarınca, ticari davalarla hukuk davaları arasında deliller ve bunların ikamesi bakımından herhangi bir fark bulunmamaktadır. Ancak Ticaret Kanunumuz tacir olmanın bazı özel sonuçlarını düzenlemiştir. Bunlardan biri de fatura düzenlemek ve vermektir. Fatura, ticari uyuşmazlıklarda delil olma özelliğine de sahiptir.

Bu çalışmada, ticari davalarda özel ispat vasıtası olan ve Kanunun özel sonuçlar bağladığı faturanın ispat kuvveti ve şartları incelenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda, önce fatura kavramı üzerinde durulmuş; sonrasında da faturanın delil olma özelliği ve bağlanan sonuçlar açıklanmıştır.

Fatura, Faturaya İtiraz, Faturanın İçeriği, Delil.

According to paragraph 2 of article 4 of Turkish Commercial Code no. 6102, in commercial cases evidences and their substitution are subject to Civil Procedure Code. Pursuant this provision, there isn’t any difference between commercial and civil cases regarding evidences and their substitutions. But our Commercial Code arranged some special outcomes of being merchant. One of these is to drawing up and giving the invoice. Invoice is qualified to be an evidence in commercial disputes.

In this study, weight of evidence and conditions of the invoice which is a special means of proof in commercial cases and that the Code tied special outcomes is reviewed. Accordingly, invoice notion is emphasized firstly, then the evidence character and tied outcomes of the invoice is explained.

Invoice, Objection to the Invoice, Invoice Content, Evidence.

I. GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 23’üncü maddesindeki fatura ve teyit mektubuna ilişkin düzenlemenin içeriğini aynen koruyarak madde 21’de düzenlemiştir. Faturanın ve teyit mektubunun içeriğine, tebliğ alındığı tarihten itibaren karşı tarafça sekiz gün içinde itiraz edilmediği takdirde içeriği kabul edilmiş sayılmaktadır. (TTK m.21/2, 3) Kanunun bağladığı bu özel sonuç nedeniyle faturanın, özel delil olarak düzenlendiği kabul edilmektedir.¹

II. FATURANIN TANIMI

Türk Ticaret Kanununda, faturanın içeriği ve ispat kuvvetiyle ilgili tek düzenleme olan m.21/1 uyarınca; fatura düzenlenmesinin hukuken sonuç doğurabilmesi için öncelikle taraflar arasında faturaya esas olacak satım, hizmet, istisna gibi bir akdi ilişki olması gerekmektedir. Zira fatura, sözleşmenin yapılmasından sonra düzenlenen ve sözleşmenin ifa safhasıyla ilgili olan bir belgedir.²

Vergi Usul Kanununun (VUK) 229’uncu maddesinde ise fatura; “satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya iş yapan tüccar tarafından müşteriye verilen vesika” olarak tanımlanmıştır. Fatura VUK açısından usulüne uygun düzenlendiyse vergiyi doğuran, akdi ilişkinin ifasını gösteren ve kayıtlara esas teşkil eden bir belgedir.³