Mirasta Denkleştirme (İade) Davası

Inheritance Equalization (Refund) Case

Erhan GÜNAY

Mirasta denkleştirme (geri verme) yasal mirasçılığı korumayı amaçlamaktadır. Mirasta geri verme, yalnızca mirasçılar arasında geçerlidir. Miras bırakanın, sağlığında mirasçı olmayan kişilere yaptığı kazandırmaların, geri verme davasıyla istenmesi mümkün değildir. Mirasta denkleştirmeyi isteme hakkının konusu, ayni hak olmayıp; mirasçılık sıfatından doğan bir alacak hakkıdır.

Denkleştirmenin Konusu, Denkleştirmenin Koşulları, Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar, Usul Hükümleri, Denkleştirmenin Şekli.

Inheritance equalization (refund) aims to protect legal heritance. Inheritance equalization is only effective among heirs. Gains created by a deceased in his life to third parties cannot be asked with an inheritance equalization lawsuit. The subject of asking inheritance equalization right is a claim right arising from the character of heirship, not a right in rem.

Subject of Equalization, Conditions of Equalization, Gains Subject to Equalization, Procedural Provisions, Method of Equalization.

I. GİRİŞ

Mirasbırakan tarafından, yasal mirasçılara yapılan sağlararası karşılıksız kazandırmalar denkleştirmeye (iadeye) tabidir. Terekeye iadenin konusu; miras hakkına mahsuben alınmış örneğin mirasbırakanın bağışları, mal varlığından ayırarak yasal mirasçılarına sağlığında verdiği mallardır. Ancak mirasbırakanın herhangi bir irade açıklaması yoksa, mirasta geri vermeye ilişkin TMK m.669 - 675 hükümleri uygulanacaktır. Eş deyişle; mirasbırakanın alt soyu arasında geri verme yükümü (yasadan doğan geri verme yükümü) ile mirasbırakanın alt soyu dışındaki yasal mirasçıları ve sağ kalan eşin mirasta geri verme yükümü (mirasbırakanın iradesine bağlı geri verme yükümü) yönüyle yasada düzenleme yapılmıştır.

İade yükümü yalnızca mirasçılar arasında mümkündür. Örneğin murisin, mirasçı olmayan kişilere yaptığı karşılıksız kazandırmalar (bağışlar) iade davasına konu olmaz. Bunlar koşulları varsa (saklı pay zedelenmişse) tenkis davasına konu olur.

Uygulamada “iade davası” olarak tanımlanan bu tür isteklerin muris muvazaasına ilişkin davalarla da ilgisi yoktur.