Miras Sebebiyle İstihkak Davası

Replevin Action Based Upon Inheritance

Erhan GÜNAY

Hak ediş davasının konusu, mirasçılık hakkına saldırı olması nedeniyle davacının mirasçılık hakkının saptanmasıdır. Eş deyişle, mirasçılığın ya da üstün tutulan bir miras hakkının varlığı davanın temelidir. Bu nedenle, miras bırakandan mirasçıya intikal eden bir dava hakkı değil; davacının bizzat mirasçılık hakkından doğan ve tereke kapsamında olması gereken malın veya malların geri alınmasını sağlayan bir davadır. Örneğin, terekeden mal saklayan veya bölüşme dışında bırakan mirasçıya ya da üçüncü kişiye karşı açılabilen bir dava türüdür.

Hak Ediş Davasının Koşulları, Hükümleri, Zamanaşımı.

The subject of action for recovery of property is the determination of plaintiff’s inheritance right in consequence of the offence carried out to his inheritance right. In other saying, the heir ship or the preferred existence of the inheritance right is the base of the action. Therefore, this action is not a right inherited to the heir from the legator, it is an action which is born specifically from the inheritance right and should be covered by the estate to ensure taking back the properties. For instance, it is a kind of an action which can be filed against the heir or the third party who are hiding properties from the estate or leaving the property apart from dividing up.

Conditions and Provisions of Replevin Action, Prescription.

I. GİRİŞ

Öğretide ve Yargıtay kararlarında ifade olunduğu gibi; miras sebebiyle hak ediş isteminin temelinde, mirasçılar arasındaki miras çekişmesi yer almaktadır. Biri, diğerinin mirasçılık sıfatına itiraz edince dava miras sebebiyle hak ediş; itiraz edilmeyince adi istihkak niteliğinde kabul edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Miras sebebiyle istihkak davasının eda davası olduğunu ileri sürenler olduğu gibi, irs uyuşmazlığının tespiti olarak ifade edenler de olmuştur. Bir kısım hukukçuların da eda ve tespiti içeren bir hukuki niteliğe sahip olduğunu belirttiği görülmektedir. İrs ile ilgili yönünün tespit, hak ve malın geri alınmasına yönelik bölümün eda vasıflı olduğunu kabul etmişlerdir.

Miras sebebiyle istihkak davası, öğretide kabul gören ortak ifadeye göre; muristen intikal eden bir dava olmayıp, doğrudan mirasçılık sıfatından doğmaktadır. Miras hakkına ilişkin olması nedeniyle de ayni nitelikli bir davadır. Dava açmak hakkı ölümle meydana gelen halef olmaktan doğduğu için de külli bir dava türüdür. Yargıtay irs uyuşmazlığı olmayan durumlarda bu tür davadan söz edilemeyeceğini (HGK, 12.10.1960 - 32/66) ifade etmiştir. Bu kararda davanın niteliği ve koşulları vs. hususlar ayrıntılı olarak şu biçimde ifade edilmiştir: