İşletilen Motorlu Aracın Sebep Olduğu Zarardan Sorumluluk

Liability for Damage Caused by the Operated Motor Vehicle

Fatih GÜLTEKİN

Karayollarında meydana gelen trafik kazalarındaki artışın artması sonucu meydana gelen zararların giderilmesi hukuki düzenlemelere gidilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Türk Borçlar Kanunu’nda tehlike sorumluluğuna ilişkin genel nitelikte düzenlemelerin olması sebebiyle, araçların sebep olduğu özel tehlikelilik durumuna ilişkin Karayolları Trafik Kanunu kabul edilmiştir. Çalışma 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında ele alınmış olup, araç işleten kavramı ve kapsamı incelenmiştir. Araç işletenin sorumluluğu ve sorumluluktan kurtulma şartları, sorumluluğu ortadan kaldıran ve daraltan anlaşmalar detaylandırılmıştır.

Araç İşleten, Tehlike Sorumluluğu, Karayolları Trafik Kanunu.

As a result of the increase in the increase in traffic accidents on the highways, the need for legal regulations has arisen to eliminate the damages. Since there are general regulations regarding the liability of danger in the Turkish Code of Obligations, the Highway Traffic Law regarding the special hazard situation caused by vehicles has been accepted. The study was handled within the scope of the Highway Traffic Law No. 2918, and the concept and scope of vehicle operators were examined. The liability of the vehicle operator and the conditions for exemption from liability, the agreements that eliminate and narrow the liability are detailed.

Vehicle Operator, Liability of Danger, Highway Traffic Law.

TBK hükümlerinde tehlike sorumluluğuna ilişkin genel düzenlemeler mevcut olsa da motorlu araçların oluşturduğu tehlikelilik durumu mevzuatta özel düzenleme yapılmasını gerekli kılmıştır. Karayollarında motorlu araç kullanımı ve trafik kazalarında artış olması kanun koyucuyu bu konuda düzenleme yapmaya sevk etmiştir. 6085 sayılı ilk KTK 1953 yılında kabul edilmiş olsa da 2918 sayılı KTK, 1983 yılında kabul edilene dek birçok değişikliğe uğramıştır. Nihayet günümüz ihtiyaçlarına cevap veren 2918 sayılı KTK 18.10.1983 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanunun getirdiği en büyük yenilik, işletilen motorlu aracın sebep olduğu zararlarda tehlike sorumluluğunun kabul edilmesidir.

Çalışmamız dört ana başlıktan oluşmaktadır. İlk başlıkta, KTK kapsamında araç işletenin hukuki sorumluluğunun niteliğine genel olarak değinilmiştir.

İkinci başlıkta, sorumlu kişi olarak araç işleten kişinin tanımlamaları üzerinde durulmuştur. Doktrinde araç işleten kişi için gerçek işleten ve farazi işleten ayrımına gidilmiştir. Araç sahibi, aracı mülkiyeti muhafaza kaydıyla satın alan, motorlu aracın kiracısı, ariyet veya rehin alan, yolcu taşımacılığı yapan firmalar, intifa hakkı sahipleri ve iflas masası gerçek işleten; motorlu araçla ilgili mesleki faaliyette bulunan kişiler, yarış düzenleyicileri, motorlu aracı gasbeden veya çalan kişiler ise farazi işleten olarak kabul edilmektedir.