Acentenin Sözleşme Süresince ve Sözleşmeden Sonraki Rekabet Yasağı

Agency’s Restraint of Trade During and After the Contract

Nazire KAYA

Türk Ticaret Kanunu m.104’e ve m. 123’e baktığımızda, acentenin sözleşme süresince ve sözleşmeden sonra bazı sınırlamalara tabi olduğu görülmektedir. Bu sınırlamalara acentenin rekabet etme yasağı denilmektedir. Çalışmamızda ise rekabet yasağı kavramı ve acentenin rekabet yasağı ile ilgili temel hususlar incelenecektir.

Rekabet Yasağı, Kanuni Rekabet Yasağı, Akdi Rekabet Yasağı, Acentenin rekabet Yasağı, Bekleme Süresi Ücreti.

When we look at the articles 104 and 123 of Turkish Commercial Code, agency is subjected to some restrictions during and after the contract. Those restrictions are named restraint of trade. In our study restraint of trade concept and particular points concerning agency’s restraint of trade will be reviewed.

Restraint of Trade, Legal Restraint of Trade, Contractual Restraint of Trade, Agency’s Restraint of Trade, Waiting Time Fee.

GİRİŞ

Tacirin bağımsız yardımcıları arasında olan acente, sanayi devriminin bir sonucu olarak rekabetin artmasıyla birlikte önem kazanmıştır. Çünkü tacirin mallarını ve hizmetini, acenteliği meslek edinmiş bir kişi üzerinden satması, kendisine büyük gelirler ve hukuki kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca acentelik kurumu, taciri, işletmesinin merkezinin bulunduğu yerden başka bir yerde bir şube açmak veya bağlı bir tacir yardımcısı görevlendirmek zahmetinden kurtardığı gibi, tacir, mallarını acente aracılığı ile sözleşme yaparak veya doğrudan acentenin yaptığı sözleşmelerle satma imkânına sahip olur.

Müvekkil, mallarını ve hizmetlerini acenteliği meslek edinmiş biri kişi vasıtasıyla satarak birçok avantaj sağlamakla beraber, acente de müvekkilin faaliyette bulunduğu işe ve işletmeye ilişkin olarak bilgi elde etmekte, onun iş sırlarını öğrenmektedir. Acentenin elde ettiği bilgileri ve iş sırlarını sözleşme süresince veya sözleşme sonrasında kendi işletmesinin çıkarları için kullanması, müvekkili ile rekabet etmesi ihtimal dahilindedir. Bu durumun ise müvekkilin çıkarlarına zarar vereceği aşikârdır. İşte Türk Ticaret Kanunu, müvekkilin bu çıkarlarını korumak için, TTK m. 104 ile sözleşme süresince acenteye kanuni rekabet yasağı borcu getirmiştir. Ayrıca taraflar, sözleşme sonrasında geçerli olacak rekabet yasağı anlaşması ile de acente için bir rekabet yasağı öngörebilirler. Ancak bu defa da acentenin rekabet etme özgürlüğünün aşırı derecede sınırlandırılması kuvvetle muhtemel olacağı için kanunkoyucu rekabet yasağı anlaşmasını düzenleme ihtiyacı hissetmiştir.

İşte biz, bu çalışmada, ilk önce rekabet yasağı kavramını inceleyip, daha sonra acentenin, sözleşme süresince rekabet yasağını düzenleyen TTK m. 104 ile sözleşme sonrası için geçerli olacak rekabet yasağı anlaşmasını düzenleyen TTK m. 123’ü anlatmaya çalışacağız.