“Bitcoin” Örneği Üzerinden Kripto Varlıkların Anonim Şirketlere Sermaye Getirilme Olanağı

The Possibility to Bring Crypto Assets to Joint Stock Companies as Capital Through the “Bitcoin” Example

Ayşe ŞAHİN

Kripto para birimlerinin/ kripto varlıkların, finans ve yatırım aracı olarak giderek daha yaygın biçimde işlemlere konu olması, vergi, icra-iflas, miras gibi hukukun birçok alanını olduğu gibi, ticaret hukukunu da ilgilendiren çeşitli hukuki sorunları gündeme getirmektedir. Hukuki niteliği çok tartışmalı olmasına karşın oldukça yüksek ekonomik değerleri temsil edebilen kripto varlıkların, dünyada özellikle fintech sektöründe faaliyet gösteren kripto para alım satım şirketlerine sermaye olarak getirildiği ve bu yolla şirket faaliyetlerinin finansmanın sağlandığı, çeşitli ülke hukuk sistemlerinde Bitcoin vb. kripto varlıkların şirketlere sermaye olarak getirilmesine ticaret sicil müdürlüklerince izin verildiği görülmektedir. Kripto varlığın tanımını yapan ve ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklayan 16.04.2021 RG. tarihli Yönetmelik ve MASAK’ın ikincil düzenlemelerinin yanı sıra, 2021 yılı Mayıs ayı itibariyle Türkiye’de kripto varlık alım satım platformlarının faaliyetlerinin bir yasa ile regüle edilmesi çalışmaları devam etmektedir. Bu bağlamda yakın bir zamanda Türk hukukunda da kripto varlıkların sermaye şirketlerine, özellikle kripto para alım satım platformlarına sermaye olarak getirilmesi olanağının bulunup bulunmadığı sorusunun cevaplanması gereği gündeme gelecektir. Bu çalışma kapsamında, farklı kripto para birimleri içinde özellikle Bitcoin’in TTK’nın ilgili hükümleri gereğince anonim şirketlere, kuruluşta sermaye olarak getirilme olanağının bulunup bulunmayacağı, genel olarak sermayenin/ malvarlığının korunması ilkesinin volatilitesi yüksek bir kripto para birimi/ varlık olan Bitcoin’in sermaye getirilmesine engel oluşturup oluşturmayacağı, sermaye olarak getirilebileceği kabul edildiği takdirde ne tür sermaye olarak nitelendirilebileceği, sermaye olarak kabul edilebilmesi için hangi prosedüre tabi olacağı vb. sorular sermayenin korunması ilkesi ışığında ele alınacaktır.

Şirketler Hukukunda Kripto Para Birimi, Kripto Varlık, Şirket Sermayesi Olarak Bitcoin, Ayni Sermaye.

The fact that cryptocurrencies/crypto assets are increasingly being subject to various transactions as financial and investment instruments raises various legal questions that concern many areas of law such as tax law, enforcement-bankruptcy law, inheritance laws as well as commercial law. Although their legal natures are very controversial, it is observed that the crypto assets which represent rather high economic values are brought as capitals to the trading companies especially operating in the fintech sector in the world, as a way of financing of companies. Nowadays, bringing crypto assets such as Bitcoin etc. to companies as capital is allowed by trade registry directorates in various countries. In addition to the Regulation dated 16 April 2021 of the Official Gazette which defines crypto assets and prohibits their use as means of payment and the secondary regulations of MASAK, as of May 2021 the efforts to regulate crypto asset trading platforms in Turkey are still in progress. Within this context in the near future, the question of whether it is possible to bring crypto assets as capital to companies, especially to platforms established to trade cryptocurrencies, may come to the fore in the Turkish law as well. Within the scope of this paper, will be treated questions such as; whether it is possible to bring Bitcoin as capital to joint stock companies at the establishment according to the current provisions of the Turkish Commercial Code, whether the principle of protection of capital will create an obstacle to the capital contribution of Bitcoin, which is a highly volatile crypto currency/asset. If the answers to these questions are positive and is accepted that it can be brought as capital, then following questions, what kind of capital it can be defined as and what procedures it will be subjected to in order to be accepted as capital, will be addressed in the light of the principle of conservation of capital.

Cryptocurrencies in Company Law, Crypto Assets, Bitcoin as a Capital Contribution, Capital in Kind.

Giriş

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kripto para birimlerinin/kripto varlıkların¹ hukuki niteliği,² buna bağlı olarak vergilendirilmesi, haczedilip haczedilemeyeceği³ ve dijital piyasaların, kripto para platformlarının regülasyonu⁴ gibi sorular oldukça yoğun bir şekilde tartışılmakta ve yargı kararlarına⁵ konu olmaktadır. Oldukça yüksek ekonomik değerleri temsil edebilmeleri⁶ ve varlık değeri teşkil etmeleri nedeniyle, kripto varlıkların şirketlerce iktisap edilmesi, şirketlere sermaye olarak getirilmesi konuları da gündeme gelmektedir.

Güncel olarak 8000-9000 arasında değişen sayıda, farklı işleyişte, farklı teknolojik ve yazılım özellikleri⁷ bulunan kripto para birimi bulunduğu belirtilmektedir. Bunlar, kendi blokzincir sistemleri bulunup bulunmamasına göre, kendi blokzinciri bulunan ve Bitcoin’e alternatif olarak çıkarılan alternatif coinler, yani “altcoinler” ve başka bir blokzincir üzerinde bulunan “token”lar olmak üzere iki grupta ele alınmaktadır.⁸

Kripto varlıklar içinde Bitcoin’in, 2021 yılı Mayıs ayında kripto para borsalarında yaşanan sert düşüşler ve meydana gelen değer kayıpları ile spekülasyona açık yapıda olduğu, yüksek enerji tüketimine, işlem masraflarına neden olduğu iddiaları ile popülaritesini bu dönemde kaybettiği söylenebilir. Ancak özellikle uygulamadaki şirket kuruluşu örneklerinde kripto para sermayesi içinde ağırlığı Bitcoin oluşturduğundan, ayırt edici unsurları ve teknik özellikleri konusunda daha fazla bilgiye sahip olunduğundan, şuan için halen lider kripto para olma özelliğini koruduğundan, Bitcoin’de yaşanan hareketler kripto para piyasalarını yönlendirdiğinden çalışma kapsamında konu, Bitcoin örneği üzerinden ve sermaye olarak getirilmesi yönünden ele alınmıştır.⁹

I. Uygulamadaki Örnekler

Çeşitli ülke hukuk sistemlerinde, özellikle dünyanın finans merkezlerinden biri olan, TTK’nın anonim şirketlere ilişkin hükümlerinin önemli bir kısmının mehazını oluşturan düzenlemelerin mevcut olduğu İsviçre hukukunda başta Bitcoin olmak üzere kripto varlıkların sermaye olarak getirilmesinin ticaret sicil müdürlüklerince kabul edildiği görülmektedir.

İsviçre’de ilk defa 2017’de iki sermaye şirketi Bitcoin ile kurulmuştur. İlk olarak “Blockchain & Cryptocurrency Services Zug AG” Şirketi, 19 Bitcoin ile Zug Kantonu Ticaret Sicil Müdürlüğü nezdinde tescil ettirilerek kurulmuştur.¹⁰ İkinci olarak “IndéNodes Sàrl” Şirketi, toplamda 3 Bitcoin ile Neuchatel Kantonu Ticaret Sicilinde tescil ettirilerek kurulmuştur.¹¹ Bu ilk kuruluşları müteakiben benzer şekilde şirket kuruluşları yapılmaya devam etmiştir. Güncel bir diğer örnek de Amerika Birleşik Devletleri’nden verilebilir. Fintech (finansal teknoloji) sektöründe faaliyet gösteren Block.one şirketinin, yeni nesil kripto para borsası olarak lanse ettiği iştiraki “Bullish” şirketinin sermayesinin, nakit sermaye yanı sıra kripto varlıklardan oluştuğu, kripto varlık sermayesi içinde 160.000 Bitcoinve başka türden bazı kripto para birimlerinin de mevcut olduğu açıklanmıştır.¹²

Bu örneklerde görüldüğü üzere, kripto varlıkların sermaye olarak getirilmesinin, özellikle kripto para alım satım platformu olarak faaliyet gösteren fintech sektöründeki şirketlerin kuruluşunda gündeme geldiğini görüyoruz. Bu şirketlerin faaliyet konuları, kripto para sermayesinin getirilmesini işletmesel açıdan gerekli kılabileceğinden, kripto varlıkların ve Bitcoin’in sermaye olarak getirilmesi, kripto para alım satımı vb. konularda faaliyet gösteren şirketler için öncelikle gündeme gelecektir.¹³

II. Regülasyon

Kripto alım satım platformlarına yönelik ilk düzenlemeler ikincil düzenleme niteliğindeki Yönetmelikler ile söz konusu olmuştur. Kripto para alım satım platformları, 16 Nisan 2021 tarihli Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik¹⁴ (16.04.2021 tarihli Yönetmelik) ile “kripto varlık hizmet sağlayıcısı” olarak adlandırılmış, 1 Mayıs 2021’de yayımlanan değişiklikle, MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) yükümlüleri ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Hakkında Yönetmelik¹⁵ kapsamına alınmıştır. MASAK tarafından bu şirketlere yönelik bir rehber de yayınlanmıştır,¹⁶ rehberde, bu şirketler için şüpheli işlemleri bildirme, bilgi ve belge verme ve saklama vb. nitelikte yükümlülükler öngörülmüştür.