Anonim Şirketin İflasını İstememe (Bildirmeme) Suçu
Offence of Not Demanding (Declaring) The Bankruptcy of the Joint-Stock Company
Soner ALTAŞ
Türk Ticaret Kanununa göre, anonim şirketin borca batık durumda bulunduğu şüphesini uyandıran işaretler varsa, yönetim kurulu, aktiflerin, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatları üzerinden bir ara bilanço çıkartmak zorundadır. Bu bilançodan aktiflerin, şirket alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmediğinin anlaşılması hâlinde ise, yönetim kurulu, bu durumu şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine bildirmekle ve şirketin iflasını istemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüklere uyulmaması yönetim kurulu üyelerinin cezaî sorumluluklarını gerektirmektedir. İşte bu çalışmada, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre borca batık anonim şirketlerde iflası istememe suçu üzerinde durulmaktadır.
Anonim Şirket, Borca Batıklık, Ara Bilanço, Iflas, Iflasın Ertelenmesi, Hapis Cezası.
According to the new Turkish Commercial Code no.6102, board of directors should have to prepare a balance sheet showing the real value of assets, if the joint-stock company is in the case of insolvency. And, if this balance sheet shows that the assets of the company do not cover the loans of the company, board of directors will have to declare the bankruptcy of the company to the court where the headquarter of the company is located. Failure to comply with this obligation requires that criminal liability of the board members. In this study, we aim to explain the offence of not declaring the bankruptcy of the joint-stock company in insolvency case to the court under the terms of the new Turkish Commercial Code No.6102.
Joint-Stock Company, Insolvency, Interim Balance Sheet, Bankruptcy, Bankruptcy Adjournment, Imprisonment.
1. GİRİŞ
Bilindiği üzere, 6762 sayılı eski Ticaret Kanunu (ETK)’nın 324’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, anonim şirketin borca batık olması halinde alınması gereken tedbirleri düzenlenmekte ve bu konuda yönetim kuruluna önemli bazı görevler yüklenmekte idi. Anılan düzenlemeye, 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu1(TTK)2’da da yer verilmiş ve uygulamada sıkça rastlanılan sorunlar dikkate alınarak yeni kurallar öngörülmüştür. Anonim şirket yönetim kurulunun, şirketin borca batık olması hallerine ilişkin görevleri ve yetkileri, TTK’nın 376’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir. Ancak, gerek ETK’da yer alan gerek TTK’da yeniden düzenlenen bu kuralların uygulamada yeterince bilinmemesi nedeniyle, borca batık duruma düşen anonim şirketlerin yönetim kurulları yasayla kendilerine yüklenen görevleri ihmal edebilmekte, bu da ilgililerin cezalandırılmasıyla sonuçlanabilmektedir. Anonim şirket yönetim kurulları tarafından ihmal edilen ve neticesinde cezaî sorumluluk doğuran bu husus, şirketin iflasını istememe suçu olarak tanımlanmaktadır. İşte bu çalışmamızda; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre borca batık anonim şirketlerde iflası istememe suçu, 6762 sayılı eski Ticaret Kanunu ile karşılaştırmalı olarak ve yargı kararları ışığında ele alınmaktadır.
2. BORCA BATIK ANONİM ŞİRKETLERDE YÖNETİM KURULU TARAFINDAN YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER
ETK’nın 324’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, “Şirketin aciz halinde bulunduğu şüphesini uyandıran emareler mevcutsa idare meclisi aktiflerin satış fiyatları esas olmak üzere bir ara bilançosu tanzim eder. Esas sermayenin üçte ikisi karşılıksız kaldığı takdirde, umumi heyet bu sermayenin tamamlanmasına veya kalan üçte bir sermaye ile iktifaya karar vermediği takdirde şirket feshedilmiş sayılır.” hükmü yer almakta idi.
Dolayısıyla, şirketin aciz halinde bulunduğunu gösteren emarelerin3 var olması durumunda, yönetim kurulu, aktiflerin satış fiyatlarını esas alarak bir ara bilançosu, başka bir deyişle, mal varlığı bilançosu4 düzenlemek zorunda idi5.
