Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İdareler Arası Taşınmaz Mal Tahsisi

Assignment of Immovables within the Administration

Sırrı DÜĞER

Genel olarak tahsis, idarenin mülkiyetinde olan bir malın kamunun doğrudan kullanımına veya bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine özgülenmesidir. İdareler arası taşınmaz tahsisi ise idarenin mülkiyetindeki taşınmazların malik idare tarafından kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için (hizmetin devamı süresince) bedelsiz olarak diğer idarelerin kullanımına bırakılmasıdır. Bir idari işlem olan bu tahsis ile idarenin iktisap ettiği ve özel malı haline gelen taşınmaz, kamu malı haline getirilir. Taşınmaz tahsis amacı dışında kullanıldığı takdirde bu tahsis, malik idare tarafından kaldırılabilir. Bu durumun başta ecrimisil ödenmesi olmak üzere birtakım sonuçları olacaktır.

Tahsis, Taşınmaz, İdare, Tahsis Amacı, Tahsisin Kaldırılması.

In general, assignment is the allocation of a property owned by the administration to the direct use of the public or to the performance of a public service. On the other hand, immovable assets assignment between administrations is the transfer of the immovables owned by the Administration to the use of other administrations free of charge (during the continuation of the service) in order to perform the public services specified in the laws of the owner administration. With this allocation, which is an administrative act, the immovables acquired by the administrations and become their private property are turned into public property. If the immovable is used for purposes other than assignment, it may be removed by the owner administration. This will have some consequences like payment of damages for unlawful occupation.

Assignment, Immovables, Administration, Assignment Purpose, Removal of Assignment.

I. GENEL OLARAK TAHSİS

Tahsis, kamu malının kamu yararı amacına özgülenmesini sağlayan hukuki işlem veya maddi olay olarak ifade edilmektedir.1 Tahsis, idarenin mülkiyetinde olan bir malın kamunun doğrudan kullanımına veya bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine özgülenmesidir. DURAN’a göre kamu hizmetine tahsis edilmiş olma ile kastedilen taşınmazın doğası veya özel tertibi itibariyle münhasıran veya esaslı olarak kamu hizmetine uyarlanmış olmasıdır.2

Tahsis ile idarenin mülkiyetindeki bir özel mal, kamu malı haline gelecektir.3 Başka bir ifadeyle idarenin mülkiyetini iktisap ettiği ve özel malı haline gelen mallar, tahsis işlemi ile kamu malı haline gelir.4 Tahsis, idarenin özel mülkiyetindeki bir malın, orta malı veya hizmet malı haline getirilmesi veya kamu malının kamu malı kategorilerden birinden diğerine geçirilmesi işlemi olarak da ifade edilmektedir.5 Ancak genellikle idarenin özel mallarının hizmet malı haline getirilmesi şeklinde ortaya çıkmaktadır.6 Örneğin inşa edilen bir okul binası, önce özel bir mal olarak ilgili idare adına tapuya tescil edilmekte, daha sonra malik idare tarafından bu binanın eğitim öğretim hizmetlerine tahsisi yapılarak hizmet malı haline getirilmektedir. Tapuda hazine tescilli bir arazinin yeşil alan olarak tahsisinde ise devletin özel malı, orta malı haline getirilmektedir. Kamu mallarının içinde kategori değişikliğine örnek olarak ise tarıma elverişli olmayan sahipsiz malın, köylülere harman yeri olarak tahsis edilmesi ile orta malı haline getirilmesi verilebilir. Dolayısıyla tahsise idarenin hem özel malları hem de kamu malları konu olabilir. Özel mal tahsis ile kamu malı haline gelirken kamu mallarının tahsisinde ise malın kullanılış şekli değişir.7

Kamu mallarının kendi aralarındaki kategorilerinin belirlenmesinde bu mallar üzerindeki tahsisin içeriği dikkate alınır.8 Tahsis işleminin içeriğine göre malın ne tür bir kamu malı haline getirildiği belli olacaktır.9 Tahsis, kanunla, düzenleyici idari işlemle, örf-adet hukuku ile ve idari / icrai bir işlem ile yapılabilir.10 Zımni ve fiili tahsis de kabul edilmektedir.11 Sahipsiz mallar için tahsis işlemi gerekli değildir. Taşınmazların kamu yararına tahsis edilmelerinin örneğin haczedilememe gibi bazı hukuki sonuçları bulunmaktadır.12

Sonuç olarak tahsis, idarenin özel mallarının orta malı veya hizmet malı yani kamu malı haline getirilmesi anlamına geldiği gibi halihazırda kamu malı olanların bir kamu hizmetinden diğerine veya bir kategoriden diğerine nakli anlamına da gelmektedir.13

II. İDARELER ARASI TAŞINMAZ TAHSİSİ

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Kanun)’nun 47. maddesinde idarenin kendisine kanun ile verilen görevleri kapsamındaki kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetindeki taşınmazları bedelsiz olarak tahsis edebileceği ancak bu taşınmazların tahsis edilen amaç dışında kullanılamayacağı düzenlenmiştir. 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu m.23’e göre ise “Devlete aid bilûmum gayrimenkul ev mal, tapu idaresince Hazine namına tescil ve Maliye vekâleti tarafından idare olunur. Bunlardan bir daireye tahsisi icab edenler o daireye, istimal olundukları müddetçe bila icar verilebilir.”

Kanun’un 47. maddesine dayanılarak çıkarılan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik)’in 3. maddesine göre ise tahsis:

“mülkiyeti kendilerinde kalması koşuluyla kamu idarelerince, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesi amacıyla mülkiyetlerindeki taşınmazların, birbirlerine veya köy tüzel kişiliklerine; Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin ise, Maliye Bakanlığınca hizmetin devamı süresince kamu idarelerinin veya köy tüzel kişiliklerinin bedelsiz olarak kullanımına bırakılmasını”