Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Ana ve Babanın Çocuk Mallarına İlişkin Tasarruf İşlemi Yapmaları Konusunda Hukuki Durum

The Legal Situation About Disposing of Children Properties by Mother and Father

Onur ALTINKAN

Türk Medeni Kanunu’nda çocuk mallarının yönetimi ve kullanımı çocuğun ana ve babasına bırakılmıştır. Çocuk malları üzerinde ana ve babanın tasarruf işleminde bulunup bulunamayacakları ise doktrinde tartışmalıdır. Nitekim kanunda düzenlenen bir zorunluluk halinin bulunması veya ana ve babanın yoksul olması, çocuğun özel durumunun olağanüstü harcamalar yapılmasını gerektirmesi, olağan dışı herhangi bir sebebin var olması gibi hallerde hakim izniyle veya hakimin vereceği yetkiyle çocuk mallarının sarf edilebileceği veya harcanabileceğine ilişkin düzenlenmeler mevcuttur. Bu düzenlemeler doktrinde fikir ayrılığı yaratmıştır. Baskın görüş, söz konusu düzenlemelerin tasarruf yetkisini kısıtlamadığını, ana ve babanın bu düzenlemelere aykırı şekilde tasarruf işleminde bulunması halinde çocuğa karşı sorumluluklarının doğacağını kabul etmektedir. Çalışma kapsamında baskın görüşün dayanakları da incelenmiştir. Ancak kanaatimiz, çocuk mallarına ilişkin düzenlemelerin tasarruf yetkisini sınırlayıcı nitelikte olduğuna yöneliktir. Nitekim aile konutuna veya kefalette eş rızasının alınmasına ilişkin hükümlerde de benzer bir lafız kullanılmaktayken, bu hükümlerin sorumluluk doğurucu etkiye sahip olduğuna ilişkin bir görüş mevcut değildir. Haliyle benzer bir lafız kullanılan çocuk mallarına ilişkin hükümlerin de aynı şekilde tasarruf yetkisini sınırladığı kabul edilmelidir. Aksinin kabulü, pratikte uygulanamaz nitelikte sonuçlar doğmasına yol açacak, çocukların serbest malları gibi birçok hukuki düzenlemeyi de gereksiz hale getirecektir.

Çocuk Malları, Taşınır, Taşınmaz, Tasarruf Yetkisi, Hakim İzni.

The management and utizilation rights of children properties are left to mother and father in Turkish Civil Code. Mother and fathers’ rights about disposing of children properties are controversial in the doctrine. Thusly, there are legal regulations about expending or spending children properties by permission or authorization given by judge in case of existing situations like necessity, poverty of mother and father, special case of the children that requires extraordinary expenses, unusual causes. These regulations cause divergence in the doctrine. Hegemonic opinion admits that; the regulations don’t limit the power of disposition and mother and father will be responsible to children in case of their act of disposals occur against the legal regulations. It is also examined the basis of hegemonic opinions within this study. However, in our opinion, regulations of children properties limit the power of disposition, because of the structure of articles as in confirmation of spouses about matrimonial home or suretyship. Acceptance of the opposite causes inapplicable results practically and make regulations of childrens free properties unnecessary.

Child Real Properties, Management of Child Real Properties, Trustee, Convention on the Rights of the Child, Spending of Child Real Properties.

GİRİŞ

Hukuk düzeni, haklarını koruyamayacak durumda olan kişilerin haklarına halel gelmemesi adına önlemler almakta ve korumasız veya güçsüz durumda bulunan kişilerin korunabilmesi adına bu yönde mevzuat geliştirmektedir.1 Bu bağlamda, 20. yüz yılın başından itibaren birçok alanda; hukuki ilişkinin güçsüz tarafında olan kişilerin, ilişkinin diğer tarafında yer alan kişilere nazaran korunmaya daha çok muhtaç olduğu düşüncesiyle mevzuat hükümleri geliştirilmiştir. Bu konuyla ilgili birçok örnek vermek mümkün olup, tüketicilerin tacirler karşısında durumu,2 işçilerin işveren karşısında durumu3 bu konuyla ilgili verilebilecek en tipik örneklerdendir.

Doğal olarak güçsüz veya korumasız durumda olan tarafların hukuk düzeni tarafından korunması gerektiği, aslında en başta tabii hukuktan çıkan bir sonuçtur.4 Korunmaya belki de en muhtaç durumda olan çocukların durumuyla ilgili de düzenlemeler yapılmış olması oldukça doğaldır.5

Bu çalışmanın konusu ise, çocukların mallarına ilişkin olup, çocuk mallarının ana ve baba tarafından tasarruf işlemlerine tabi tutulması konusunda hukuki durum incelenecektir. Konunun bu şekilde sınırlandırılmasının amacı, özellikle taşınmaz niteliğinde olan çocuk mallarına ilişkin ana ve babanın tasarruf işleminde bulunabilmesi noktasında doktrinde yaşanan görüş ayrılığına ilişkin bir çözüm üretebilmektir. Çocukların taşınmaz mallarına ilişkin tasarruf işlemi yapılması noktasında doktrinde yer alan görüş ayrılığının yanı sıra, konu tüm hatlarıyla incelenecek, ayrıca çocukların taşınır mallarının durumu da bilahare ele alınacaktır.

I. KONUYA ETKİSİ OLAN HUKUKİ MÜESSESELER

İşbu çalışmanın konusu, velayet hakkı sahiplerinin çocuk malları üzerindeki tasarruf yetkileri bakımından hukuki durumun irdelenmesi olduğuna göre, öncelikle velayet hakkının kapsamının ve konuya etkisinin irdelenmesi gerekmektedir.

Velayet hakkının tanımlanması ve dolayısıyla velayet hakkının kapsamının ve sınırlarının çizilmesi, mevzuatta herhangi bir tanımın yer almaması sebebiyle Yüksek Mahkeme kararlarına6 ve doktrine bırakılmıştır.

Velayet hakkına ilişkin doktrinde üzerinde fikir birliğine varılmış bir tanım olmamakla birlikte, birçok farklı tanımın ortak yanları bir araya getirilerek ortaya müşterek bir tanım çıkartılması mümkündür.7 Bir kısım tanımlamalarda çocukların şahıs varlığı değerlerinin de korunması velayet hakkının kapsamı içerisinde değerlendirilirken,8 bir kısım yazar ise çocukların temsiline ilişkin hükümleri de önemseyerek temsil konusuna da velayet hakkının tanımı kapsamı içerisinde yer vermektedir.9 Bir kısım yazarlar ise; velayet kurumunun amacını ön plana çıkarmakta ve çocuğun korunması amacını güden bir hukuki müessese olduğunu vurgulamaktadır.10

Buna göre velayet müessesesini; çocukların bakımına, gereksinimlerinin karşılanmasına, çıkarlarının, malvarlıklarının ve şahıs varlıklarının korunmasına, malvarlıklarının yönetilip kullanılmasına ve yarar elde edilmesine ve çocukların temsiline ilişkin hak ve yükümlülükler şeklinde ifade etmek mümkündür.