Bağımsız Düzenleyici Kurullar Hakkında Hukukumuzda Yaşanan Düzensizlik ve Bazı Öneriler
Hüsamettin Uğur
Türkiye'de adları yeni duyulsa da bağımsız düzenleyici kurum örnekleri ABD'den sonra 1970'li yılların sonlarına doğru AB ülkelerinde görülmeye başlanmış; ülkemizde geçmişi, 24 Ocak 1980 tarihinde açıklanan ekonomik program ile başlayan dönemde ve sonrasında IMF ve Dünya Bankası ile imzalanan anlaşmalara dayanmaktadır. Geleneksel bürokratik yapıdan ayrı, merkeziyetçi yönetimin alışılagelmiş ilkelerinin dışına çıkılarak bakanlıklara doğrudan bağlanmayan ve siyasal etkilerden uzak tutulmaya çalışılarak bağımsız ve özerk oldukları kabul edilerek oluşturulmuştur. Ancak hakkında çerçeve bir yasa olmaması nedeniyle seçimleri, üye sayısı, görev süreleri, ücretleri, denetimleri, kovuşturma usulleri farklılık arz etmektedir.
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar, Üst Kurullar, Regülasyon, Kamu Hizmeti, Yönetişim, Siyasa, Özerklik, Bağımsızlık, İlgili (ilişkili) Kuruluş, Kovuşturma Usulü, Kamu Görevlisi.
Giriş
Bir tanımlama yapmak gerekirse; bağımsız düzenleyici kurul lar, belirli sayıda kişiden oluşmuş karar organı bulunan, belirli bir alanda esas itibariyle düzenleme ve denetim yapmakla görevlendirilmiş ve yetkilerle donatılmış, mali ve idari özerkliğe sahip, yetkilerini kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak kullanan, yasalarla belirlenen ilkeler çerçevesinde hesap veren özel bir kanunla yetkilendirilmiş tüzel kişiliğe sahip kurumlardır.1
İdare hukukunda “bağımsız idari otoriteler ” ismiyle tanınan “bağımsız düzenleyici kurullar” “özerk kurumlar ”, “süper kurullar” ya da “regülasyon kurumları” gibi isimler de verilmektedir.
Bu kurumların işlevsel olarak özellikleri olan regülasyon, belirli bir alanı düzenleme, bu alanda faaliyette bulunacaklar açısından kuralları belirleme ve bu kurallara uyulup uyulmadığını denetleyerek aykırı davrananlara yaptırım uygulama etkinliklerinin bütününü ifade etmektedir. Bağımsız idari otoriteler kimi temel hak ve özgürlükler alanına yönelik olarak da regülasyon işlevi üstlenmektedir.
