Unutulma Hakkı

Right to be Forgotten

Ahmet Kutluhan ABUT

Unutulma Hakkı 2014’te ortaya çıkmış ve tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Costeja davasıyla hukuk dünyasına giren bu hak kişilere özel hayatlarının gizliliği açısından yeni haklar getirmektedir. General Data Protection Regulation’da düzenlenen bu hak Veri Hukuku kapsamında düşünülmüştür. Bu hak dar anlamda bireyin işlenen kişisel verisinin kaldırılmasını talep etme hakkı olarak açıklanabilir. Fakat geniş anlamda incelendiğinde ifade özgürlüğü ve haberleşme hakkına kısıtlama getirdiği görülebilir. Bu makalede: Unutulma hakkı tarihi gelişimi, kişisel verilerle olan ilişkisi, ifade özgürlüğü, haberleşme özgürlüğü ve özel hayatın gizliliği bağlamında incelenecek, son olarak da diğer ülke hukukları ve Türk Hukukunun karşılaştırılması yapılacak ve bu hakkın uygulanmasına, tarihine ve kökenine dair birtakım çıkarımlar yapılacaktır.

Unutulma Hakkı, GDPR, KVKK, Özel Hayatın Gizliliği, İfade Özgürlüğü.

Right to be forgotten first emerged in 2014 and brought controversy with it. This term which became part of the law with the Costeja Case, brought new rights to the people with regards to their privacy. The right, which is part of the General Data Protection Regulation, was created within the scope of Data Protection Law. This right can be explained as a person’s right to demand his/her personal data, which is being processed, to be expunged from the record. However, in a broader perspective, it can be observed that such right can be restrictive towards freedom of speech and right to communicate. Thus, in this paper right to be forgotten will be examined within the scope of its historical development, personal data laws, freedom of speech, right to communicate and right to privacy. Furthermore, the application of right to be forgotten in different legal systems will be compared to Turkish jurisprudence and deductions regarding to right to be forgotten’s roots, history and application will be made.

Right to be Forgotten, GDPR, KVKK, Privacy, Freedom of Expression.

Giriş

Son otuz yılda hayatımıza hızlıca giren ve yaşam tarzımızı derinden etkileyen gelişmelerden belki de en önemlisi internettir. İnternetin hayatımıza girmesiyle bilişim teknolojileri hızla gelişmiş ve bu alandaki yenilikleri denetleme zorunluluğu ortaya çıkmıştır.

2012 yılı ocak ayında Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün son halini sunmuştur. Bu tüzüğün 16. maddesinde “Silinme Hakkı” (Right to Erasure) ifadesi yer almaktadır. Bu ifadeden de anlaşılabileceği üzere, verisi işlenen kişi bazı koşulların gerçekleşmesi halinde kendisi ile ilgili toplanan verilerin silinmesini talep edebilecektir.¹

İlk tasarıda çok daha kısıtlı olan hak, 2014 yılında Google Spain ile AEPD ve Mario Costeja González arasındaki davada verilen kararla beraber daha tartışmalı bir hal almıştır.² İlgili davada Mario Costeja González yıllar öncesinde yaşadığı borç sorunlarını konu alan ve kendi aleyhinde olan internet haberinin, arama sorgularında çıkmaması için Google’a başvurur. Google bu talebi reddedince Avrupa Birliği Adalet Divanına dava açar. Divan davacının adının arama sorgularında çıkmaması gerektiği yönünde karar verir. Gerekçe ise davacının özel hayatının gizliliği ve kişisel verilerinin korunması hakkının, arama motorunun iktisadi kazancı ve halkın bu habere karşı olan ilgisinden üstün olduğudur. Ancak duruma göre halkın bilgi alma hakkının, davacının kamusal hayattaki rolünden ötürü, özel hayatının gizliliğine ve kişisel verilerinin korunması hakkına ağır basabileceği ifade edilmiştir.³