Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Bonoda Müracaat Hakkı

Right to Make Application for Bond

Kaan Mahmut ERDEM, Deniz ERDEM

TTK m.778’e göre niteliğine aykırı düşmedikçe, poliçe hakkındaki hükümler bono hakkında da uygulanacaktır. Hukukumuzda çoğu kimse tarafından neredeyse hiç görülmeyen poliçenin neden bu kadar ayrıntılı şekilde düzenlendiği ve çok sık rastlanan bono için poliçe hükümlerine atıf yapıldığı çok ilginç değildir. 1850 yılında ticaret kanunu olarak “Kanunname-i Ticaret”i Fransa’dan tercüme yoluyla iktibas edilmiştir. İşte poliçenin bu kadar ayrıntılı düzenlenip bono için sadece poliçeye atıfta bulunulmuş olmasının sebebi budur. Zira bu kanunda bono poliçe ile ilgili hükümlere tabi kılınmıştır. Bu yüzden ilginç olan neden kanunun bunca zamandır bize ait hale getirilmediğidir. Bu çalışmada bonoda müracaat hakkının ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı, maddi ve şekli şartları, müracaat hakkının kullanılmasındaki esaslar, borçluların sorumlulukları, protesto, ihbar mükellefiyeti gibi hususlar irdelenerek açıklanmaya çalışılmıştır.

Bono, Poliçe, Müracaat Hakkı, Protesto, İhbar Mükellefiyeti.

The provisions on the policy will also be applied on the bond, unless it contradicts with article 778 of the Turkish Commercial Code. It is not very interesting why the policy, which is hardly seen by most people in our law, was drawn up in such detail and that the policy provisions for the bonds, which are frequently seen, are referred. In 1850, the trade law “Kanunname-i Ticaret” was quoted from France through translation. This is the reason why the policy was arranged in such detail and only the policy was referenced for the bond. In this law, the bond was subjected to the provisions related to the policy. Accordingly the interesting thing is that why the code hadn’t been adapted in compliance with us since then. In this study, it is endeavored to explain what the right to make application for bond is, how it arises, its material and formal conditions, the principles of the use of the right to make application, the responsibilities of the debtors, the obligation to protest and notice by reviewing them.

Bond, Policy, Right to Make Application, Protest, Obligation to Notice.

I. Müracaat Hakkı Nedir, Nasıl Doğar?

Bono bir ödeme vaadidir. Bonoyu imzalayanlar o bononun vaade uygun bir biçimde, yerinde ve zamanında ödeneceği hususunda garanti verirler. Bu garanti borcunun senedin düzenlenme veya ciro edilme sebebi ile alakası yoktur. Yani asıl borç ilişkisinden bağımsızdır. Bu durum bononun mücerretliğinden kaynaklanır.1

Keşideci ve cirantaların garanti borcu, sadece hamile karşı değildir. Herkes ciro zincirinde kendisinden sonra gelen kimselere karşı bu sorumluluğun altına girmiştir. Bu demektir ki senedi elinde bulunduran kimse şartları varsa kendisinden önce gelen herkese başvurabilir. Bu şekildeki bir başvuru silsilesi asıl borçlu olan keşideciye kadar gelecektir.2

Esasında senet sebebiyle başvurulacak kimseler ikiye ayrılır: Asıl borçlular, müracaat borçluları. Senet alacaklısı ilk önce asıl borçluya başvurmalıdır. Şayet asıl borçlu senet bedelini ödemezse o zaman gerekli işlemler yapılarak müracaat borçlularına başvurulabilir.3 Bu nedenle müracaat borçluları ikinci derece sorumlu borçlulardır.4

Müracaat hakkı asıl borçluya ibraz edilen senedin ödenmemesi sebebiyle doğar. Bu hakkın kullanılabilmesi için birtakım şartlar vardır: Maddî şartlar, şeklî şartlar. Maddî şartlar müracaat hakkının doğması için meydana gelmesi gereken durumlardır. Şeklî şartlar ise hakkın kullanılabilmesi için gereken birtakım işlemlerdir.5