Sendikanın Boykot Çağrısına İlişkin Sosyal Medya İçeriğinin İşçi Tarafından Beğenilmesinin/Paylaşılmasının İş Sözleşmesine Etkisi: Yargıtay’ın Farklı Yaklaşımları Üzerinden İşçinin Sadakat Borcu ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Bir Değerlendirme

The Effect of Liking/Sharing the Social Media Content Related the Union’s Call for Boycott on the Employment Contract: An Assessment in the Context of Employee’s Duty of Loyalty and Freedom of Expression Through Different Approaches of the Supreme Court

Vuslat ÖZYURT

Yargıtay 7. ve 9. Hukuk Daireleri’nin 2015 tarihli kararlarına konu olan olayda, Türkiye’nin en bilinen mandıra ürünü şirketlerinden biri olan işyerinde örgütlenme faaliyetlerini sürdüren sendika, sendikalı işçilerin işten çıkarılmaya başladığı gerekçesiyle, sendikal nedenle çıkarılan işçiler geri alınana kadar şirket ürünlerinin satın alınmamasına yönelik bir tüketici boykotu başlatmıştır. İşverenin, sendikanın boykotunu kendi Facebook hesabından beğenide/paylaşımda bulunarak destekleyen işçilerin iş sözleşmelerini sadakat borcunun ihlaline dayanarak haklı nedenle feshetmesi üzerine anılan işçiler, iş sözleşmelerinin sendikal nedenle feshedildiğini öne sürerek dava açmış ve işe iadelerine karar verilmesini talep etmiştir. Dairelerin kararları taban tabana zıt olup, 9. Hukuk Dairesi boykotun, ürün satın alınmamasına yönelik çağrısına ağırlık vererek, boykotu destekleyen işçilerin sadakat borçlarını ihlal ettiğine karar vermiş, 7. Hukuk Dairesi ise boykotun amacına ağırlık vererek, boykotun demokratik bir eylem ve işçilerin boykota desteğinin ise sendikal faaliyet olduğuna karar vermiştir. Çalışmamızda boykot kavramı, sosyal medya üzerinden yapılan ifadelerin iş sözleşmesine etkisi, işçinin ifade özgürlüğü ve ifade özgürlüğünün sadakat borcu ile ilişkisi değerlendirilecek ve anılan kararlar bu başlıklar doğrultusunda incelenecektir.

Boykot, Sosyal Medya, İş Sözleşmesinin Feshi, İfade Özgürlüğü, Sadakat Borcu.

In the incident subject to decisions made by 7th and 9th Civil Departments of Supreme Court in 2015, the union carrying out organization activities in the workplace, which is one of the most well-known dairy product companies of Turkey, has started a consumer boycott to stop purchasing products of the company, on the basis that unionized employees being dismissed from the company, until the employees dismissed due to union related reasons are hired back. After the employer terminates the employment contract of employees with just cause, who have supported the union boycott by liking/sharing union boycott on their Facebook accounts, on the basis of violation of duty of loyalty, aforementioned employees filed a re-employment lawsuit against the company claiming that their employment contracts have been terminated for union related reasons, and sued for a re-employment verdict. Decisions of Departments were poles apart; 9th Civil Department has focused on the boycott for no purchase call and reached the decision that employees supporting the boycott have violated their duty of loyalty, while 7th Civil Department focused on the purpose of the boycott, reaching the decision that boycott was a democratic activity and employees support for the boycott was a union activity. In our study, the concept of boycott, effects of expressions made on social media on employment contracts, employees freedom of expression, and relations between freedom of expression and duty of loyalty will be assessed, investigating aforementioned decisions in line with these headings.

Boycott, Social Media, Termination of Employment Contract, Freedom of Expression, Duty of Loyalty.

I. KARARLARIN ÖZETİ

(Kapatılan) Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin önüne gelen iki dosyanın¹ davacıları, davalı şirketin Bursa’da bulunan işyerinde çalışan evli bir çifttir. Eşlerden sadece biri, üyesi olduğu sendikanın Facebook’taki sosyal medya hesabı üzerinden şirket ürünlerinin tüketilmemesi için başlatılan boykot çağrısına ilişkin içeriğini beğenmiş, diğeri ise eşinin bu davranışı nedeniyle işten çıkarılmıştır. İki kararda da davacı beyanları benzer olduğundan, aşağıda tek bir metin halinde verilmiştir.

Davada davacı vekili özetle, işyerinde rutin bir şekilde çalışırken işveren vekilleri tarafından çağrıldığını ve Facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde ... ile ilgili bir gönderiyi beğendiğini, bu sebeple kendisiyle yollarını ayırmak istediklerini, iş sözleşmesini feshedeceklerini, eğer istifa dilekçesi verir ise kıdem tazminatı ve diğer haklarını alabileceğini, aksi halde işsizlik maaşı da alamayacak şekilde iş sözleşmesinin feshedileceğinin söylendiğini, bu teklifi kabul etmemesi üzerine 29.08.2014 tarihinde işten çıkarıldığını, feshin gerçek nedeninin davalının Bursa ve İstanbul tesislerindeki sendikal örgütlenmeye dayandığını, davalı işverenin örgütlenmeyi kırmak ve sendikanın gerekli çoğunluğa ulaşmasını engellemek amacıyla her türlü yola başvurduğunu, daha önce aynı işyerinde işten çıkartılan 30 işçi için açılan davaların bir kısmının halen derdest olup, 16 davada ise feshin sendikal sebebe dayandığının kabul edildiğini, işverenin sendikaya üye olan işçiler üzerinde sendikadan istifa ettirmek için baskılar kurduğunu, bu kapsamda takım liderlerince toplantılar yapılarak, sendikaya üye olunması halinde tazminatsız olarak iş sözleşmelerinin feshedileceği, başka yerlerdeki iş başvurularında da kötü referans olunacağı, kendilerini ve ailelerini yakmamaları öğütlemesinin yapıldığını, ayrıca işçilerin e-devlet şifreleri alınarak sendikadan istifa ettirilip, el konulan e – devlet şifrelerinin değiştirildiğini, e- devlet şifresi almayan işçilerden ise bu şifreleri alıp kapalı olarak kendilerine getirmelerinin istendiğini, aksi halde iş sözleşmelerinin feshedileceği baskılarının yapıldığını, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini öne sürerek davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili ise Facebook’ta beğenme hareketinde bulunan işçiye dair davada özetle; şirketin kuruluşundan bu yana çalışanlara temsil edilme ve örgütlenme haklarını tamamen özgür iradeleri ile kullanmaları için gereken huzurlu ve özgür ortamı sağlama çabası içerisinde olduğunu, ... Sendikasının derdest davalara verdiği cevap dilekçesinde Bursa ve İstanbul tesislerinde 543 sendikalı işçi bulunduğunu bildirdiğini, sendikal faaliyeti engelleyen bir işyerinde bu sayıda sendikalı işçi bulunmasının mümkün olmadığını, davacının iş sözleşmesinin Facebook sitesindeki paylaşımları beğenmesi nedeniyle sonlandırıldığını, sözleşmenin feshinin davacının sendikalı olup olmaması ile bir ilgisinin bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. Davalı vekili Facebook’ta beğenme hareketinde bulunan işçinin eşine dair davada² ise; davacı işçinin amirlerinin davacının işi aksattığını bildirdiğini, eşinin iş sözleşmesine son verdiklerini davacıya bildirmeleri nedeniyle davacının kendisinin de artık çalışamayacağını belirtmiş olduğunu, bu nedenle iş sözleşmesine fesih bildiriminde yazılı şekilde son verildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.