TTK’ya Göre Gecikmede Bildirim Yükümlülüğünün İhmalinin Taşıma Ücretine Etkisi

Effect on Carriage Charge of Negligence of Notification Obligation in Delay According to TCC

Süleyman KIRAN

Taşıma ücretini elde etme, taşıyıcının taşıma işini üstlenmesinin asıl sebebini oluşturmaktadır. Ancak taşıma işi yürütülmesine rağmen kanunun öngördüğü bazı durumlarda taşıma ücretine kısmen veya tamamen hak kazanılamayabilir. Türk Ticaret Kanunu’nda gecikmede bazı hakların kullanılmasında bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmesi şart koşulmaktadır. Bu çalışmada, gecikmede bildirim yükümlülüğünün ihmalinin taşıma ücreti üzerinde bir etkisinin bulunup bulunmadığı incelenmektedir. Bu kapsamda ele alınan konulardan ilki; gecikmede taşıma ücretinin indirilmesini talep hakkıdır. Üzerinde durulan diğer bir konu ise; gecikmede taşıma ücretinin tazminat üst sınırı niteliğidir. Çalışmada varılan nokta, gecikmede bildirim yükümlülüğünün ihmalinin taşıma ücretini talep hakkından bağımsız oluşudur. Başka bir deyişle, gecikmede bildirim yükümlülüğünün ihmalinin taşıma ücreti üzerinde bir etkisinin bulunmadığıdır.

Gecikme, Bildirim Yükümlülüğü, TTK, Taşıma Ücreti, Tazminat.

To attain carriage charge is the main reason for the carrier of undertaking the transportation business. However, carriage charge may not be attained partially or completely, even if the transportation business is executed in some cases that are necessitated by the law. In the Turkish Commercial Code, the fulfillment of the obligation to notify is mandatory in exercising some rights in delay. In this study, whether the negligence of the obligation to notify affects the transportation charge in the delay is examined. The first of the topics covered in this context is the right to demand the reduction of the transportation charge in delay. Another of the topics covered in this context is the carriage charge as the upper limit of compensation in delay. The point reached in the study is the negligence of the obligation to notify in the delay is independent of the right to demand the carriage charge. In other words, the negligence of the obligation to notify in delay does not affect the carriage charge.

Delay, Obligation to Notify, TCC, Carriage Charge, Compensation.

GİRİŞ

Taşıma ücreti, taşıma sözleşmesinin iki asli ediminden biridir. Bu sebeple taşıma ücreti, taşıyıcının eşyayı varma yerine götürmeyi üstlendiği edimin karşı edimi olarak karşımıza çıkmaktadır. TTK¹ ücret karşılığı yapılan taşımaları konu edinmektedir (m. 850/2). Ücret karşılığı yapılmayan taşımalar TTK’nın uygulama alanının dışında kalmaktadır.

Taşıyıcı, taşıma ücretini elde etmek amacıyla taşıma işiyle iştigal etmektedir. Taşıyıcı taşıma işini gereği gibi ve tam olarak ifa etmesi karşılığında bu alacağa hak kazanmaktadır. Taşıma işinin gereği gibi ve tam olarak ifa edilmediği durumlarda, taşıma ücreti kısmen veya tamamen elde edilememektedir.

TTK’da gecikme halinde bazı hakların kullanılabilmesi bildirim şartına bağlanmıştır. Bu çalışmada, gecikmede bildirim yükümlülüğünün ihmalinin taşıma ücreti üzerinde herhangi bir etkisinin bulunup bulunmadığı hususu ele alınacaktır.