Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Taşınır Satışlarında Ayıptan Sorumluluk

Responsibility of Defect in Movable Sales

Gayenur ŞENEL

Tarihi paranın bulunmasına kadar giden satış sözleşmesi, insanların her tür ihtiyaçlarını karşılamak için sıklıkla kullandıkları bir sözleşme türüdür. Satış sözleşmesinin insanların ve toplumların hayatında önemli bir yer tutmasından ötürü pek çok ülke hukukunda düzenlemelere konu olmuştur. Satış sözleşmesine konu malın ifasının nitelik yönünden gereği gibi olmaması halinde ayıplı ifa söz konusu olacaktır. Çalışmamızda taşınır satışlarında ayıptan doğan sorumluluk TBK kapsamında incelenecek olup, TKHK ve hayvan satışlarındaki özel düzenlemelere yeri geldiğinde değinilecektir.

Ayıptan Doğan Sorumluluk, Seçimlik Haklar, Satış Sözleşmesi, Ayıp, Ayıptan Doğan Sorumluluk Şartları, Hayvan Satışında Ayıptan Sorumluluk.

The sale contract that dates back to the invention of money is a type of contract that people use often in order to supply all kinds of their needs. Since sale contract has taken an important place in lives of people and communities, it has been subject to regulations in laws of a large number of countries. Defective fulfilment will be in question in case a good that is subject matter of a sale contract fails to fulfil the obligation in terms of quality. In our research, liability arising from defect in sale of a moveable will be examined under the Turkish Code of Obligations (TBK), and special regulations in animal sales and Consumer Protection Law (TKHK) will be touched upon when appropriate.

Responsibility Arising from Defect, Rights of Choice, Sales Contract, Defect, Requirements of the Responsibility Arising from Defect, The Responsibility Arising from Defect in Animal Sale.

Giriş

Satış sözleşmesinin kökenleri, Lidyalıların sikke olarak nitelendirdikleri, malların ve hizmetlerin değişimi için kullanılan araç olan paranın bulunmasına kadar gitmektedir.1 Satış sözleşmesinin, hayatımızda akdettiğimiz sözleşmeler arasında çoğunluğu oluşturması ve satış sözleşmesini sıklıkla kullanmamız nedeniyle, tarih boyunca iktidar erkine sahip olan kanun koyucuların düzenleme yaptığı bir alan olmuştur. Satış sözleşmeleri gelecekte de, sosyal-ticari ilişkilerin değişmesiyle kanun koyucuların düzenleme yapacağı bir alan olmaya devam edecektir.2 Günümüzde, ülkemizin İsviçre Borçlar Kanununu mehaz alması dolayısıyla dâhil olduğu3 Kıta Avrupası hukuk sistemlerinde, izleri görülen Roma Hukukunda satıcının ayıptan doğan sorumluluğuna ilişkin çeşitli düzenlemeler bulunmaktadır.4

Satış sözleşmesinde satıcının sözleşmede kararlaştırılan edimini, sözleşmede kararlaştırıldığı şekilde [konu (miktar-nitelik), yer, zaman, kişi unsurları açısından5 ] gereği gibi ifa etmemesi, başka bir ifadeyle kötü ifa etmesi halinde, sorumluluğu gündeme gelecektir.6 Konumuz olan satıcının ayıptan doğan sorumluluğu da satış sözleşmesinin gereği gibi olmayan, kötü ifasına ilişkin bir husustur.7 Ayıptan doğan sorumluluk, satış sözleşmesi konusu olan şey hakkında satıcının bildirdiği niteliklerin bulunmaması veya şeyde objektif olarak bulunması gereken niteliklerin bulunmaması / bulunmaması gereken niteliklerin bulunması olarak tanımlanmaktadır.8 Günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız satış sözleşmelerinin büyük çoğunluğu, taşınır eşyaları konu edinmektedir. Bu nedenle çalışmamızda, sözleşme taraflarının, TBK m.209 uyarınca taşınmaz eşyaların9 dışında kalan üzerinde hâkimiyet kurulabilen, cismani varlığı ve ekonomik değeri bulunan şeyler10 olan taşınır eşyaların mülkiyetini ve zilyetliğini devralmak için kurdukları taşınır satış sözleşmesinde satıcının ayıptan doğan sorumluluğu ve bunun sonuçları TBK kapsamında incelenecektir.

I. Ayıp Kavramı

TBK m.207 uyarınca satış sözleşmesi, alıcının para olarak ödeyeceği bir bedel karşılığında, satıcının satış sözleşmesinin konusu olan malvarlığı değeri üzerindeki hakkı alıcıya geçirmeyi üstlendiği sözleşmedir.11 Satış sözleşmesi devir borcu doğuran,12 rızai, karşılıklı borç yükleyen, isimli sözleşmelerdendir.13 Taşınır satışı ise, TBK m.209 uyarınca taşınmaz sayılanlar dışında cismani varlığı olan şeyin14 satımı için alıcı ve satıcının karşılıklı birbirine uygun irade beyanları ile anlaşmalarıdır. Taşınır satışında ayıptan sorumluluk, TBK m.219 ilâ m.231 arasında düzenlenmiş bulunmaktadır.