Fransız Banka Hukukunda Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğü ve Özel Hayatın Korunması ile İlişkisi

The Obligation to Keep a Customer’s Secret and Its Relation to the Protection of Privacy in French Banking Law

İlkay KAYA

Fransız hukukunda müşteri sırrının saklanması yükümlülüğü 14.12.2000 tarih ve 2000-2013 sayılı Para ve Finans Kanunu’nun (Code monétaire et financiere, CMF) “mesleki sır” başlıklı L. 511-33. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu maddede; kredi kuruluşu ve finansman şirketlerinin yönetim veya gözetim kurulu üyeleri, bu şirketlerin herhangi bir şekilde yönetimine katılanlar veya bu kuruluşlarda çalışanlar müşteri sırrını saklama yükümlülüğüne tâbi olan kişiler olarak sayılmıştır. Ayrıca aynı maddede sırrın açıklanabileceği hâllerle ilgili önemli bazı istisnalara da yer verilmiştir. Ancak maddede sır saklama yükümlülüğünün ihlâli hâlinde uygulanacak yaptırımlarla ilgili bir düzenleme bulunmadığından, genel hükümlerde yer alan düzenlemelerin dikkate alınması gerekmektedir. Hemen hemen tüm hukuk sistemlerinde sırrın saklanması ile özel hayatın korunmasının bağlantılı olduğu kabul edilmektedir. Fransız hukukunda özel hayatın korunması ile ilgili temel düzenleme ise Fransız Medeni Kanunu’nun (Code Civil, CC) 9. maddesinde yer almaktadır. Maddeye göre; herkes özel hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Hâkim özel hayatın mahremiyetine dair saldırıyı durdurmak veya engellemek için yediemine tevdi, el koyma gibi gerekli tüm tedbirlere karar verebilir. Eğer bir zarar meydana gelmişse bu zararın haksız fiil hükümlerince tazminine ve kararın yayımlanmasına da karar verilebilir. Biz bu çalışmada genel hükümler kapsamında yer alan özel hayatın korunması hükümlerinin müşteri sırrı ile ilişkisini inceleyeceğiz.

Sır, Müşteri Sırrı, Banka Sırrı, Fransız Hukuku, Özel Hayatın Korunması.

The obligation to keep the customer’s secret in French law is governed by the article L. 511-33 titled as “professional secret” of the Monetary and Financial Law (Code monétaire et financiere, CMF) dated 14.12.2000 and numbered 2000-2013. In this article, the members of the administrative or supervisory board of the credit institutions and financing companies, those who participate in the management of these companies in any way or those who work in these organizations are deemed as persons subject to the obligation to keep the customer secret. In addition, some important exceptions are included in the same article regarding the cases in which the secret can be disclosed. However, since there is no regulation on the sanctions to be applied in case of violation of the obligation to keep secrets in the article, the regulations contained in the general provisions need to be taken into account. In almost all judicial systems, it is acknowledged that the keeping of the secret and the protection of privacy are linked. The basic regulation for the protection of privacy in French law is the Article 9 of the French Civil Code (Code Civil, CC). According to the article, everyone has the right to ask that his/her privacy be respected. A judge may decide on all necessary measures, such as intrust or distrainment, to stop or prevent a violation on the privacy. If a loss has occurred, it may be decided that the damages will be compensateds per the tort provisions and that the decision will be published. In this study, we investigate the relationship between the protection of privacy provisions within the scope of the general provisions and the customer secret.

Secret, Customer Secret, Bank Secret, French Law, Protection of Privacy.

GİRİŞ

Bankalar yürüttükleri mesleki faaliyet dolayısıyla gerek müşterileri gerekse üçüncü kişiler hakkında şahsi ve ekonomik nitelikte çok sayıda bilgiye sahip olurlar. Bu bilgilerin banka nezdinde kaldığı sürece, yetkili olmayan kurum veya kişilerle paylaşılmaması gerekmektedir. Müşteri sırrı niteliğinde olan bilgilerin korunması, banka müşterilerinin ve bankanın hakkında bilgi sahibi olduğu üçüncü kişilerin gizlilik alanının korunmasını sağlamaya hizmet etmektedir. Müşteri sırrını saklama yükümlülüğü ise, müşterinin veya bankayla iş bağlantısı bulunan üçüncü kişinin, gizli nitelikteki bilgilerin açıklanmayacağına ilişkin bankaya duyduğu güvenin neticesinde doğmuştur. Böylece, mesleki bir faaliyet yürüten bankalara duyulan güven sarsılmadığı gibi, bankaların faaliyetlerinin devamı sağlanarak, ekonomik istikrar da dolaylı olarak güvence altına alınmaktadır.

Türk hukukunda kişinin maddi, manevi, ticari ve ekonomik alanları Türk Medeni Kanunu’nun kişiliğin korunmasına ilişkin 24 ve 25. maddeleri ile korunmaktadır. Kişinin gizli alanının da aynı hükümler kapsamında yer aldığı kabul edilmektedir. Fransız Medeni Kanunu’nda ise (Code civil, CC) kişinin gizlilik alanının korunması “özel hayata saygı” ilkesi çerçevesinde düzenlenmiştir.

Bu çalışmada Fransız banka hukukunda müşteri sırrının saklanması yükümlülüğünün, genel hükümler kapsamında yer alan özel hayatın korunmasına dair CC art. 9 hükmü ile ilişkisi incelenecektir.