“Özellik ve Nitelikleriyle Belirli Bir Grup Oluşturan Pay Sahipleri” Kavramı (TTK m. 360, f. 1, c. 1)

The Concept of “Shareholders Consisting of a Certain Group in Terms of Their Qualities and Nature” (TCC Art. 360 p. 1 s. 1)

Sercan UÇAR

“Özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahipleri” kavramı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 360 ile birlikte pozitif hukukumuza dâhil olmuştur. Bu düzenlemede, İsviçre Borçlar Kanunu Art. 709/2 rehber alınmıştır. Kanun koyucu söz konusu kavramın anlam ve kapsamına dair ilkesel bir açıklamada bulunmamıştır. Bunun yerine, madde gerekçesinde örnekler verme yolunu tercih etmiştir. İsviçre doktrininde ise kavramın anlam ve kapsamını belirlemeye dair çeşitli kriterler ortaya koyulduğu görülmektedir. Kuşkusuz bu kriterler Türk hukuku bakımından da geçerlidir. Ancak kanun koyucu, mehazdan farklı olarak, “özellik ve nitelik” vurgusu yapmıştır. Bu durum, kavramın taşıdığı anlam hususunda İsviçre doktrininde belirtilenlere ek kriterler benimsenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerinin belirlenmesine ilişkin esasları ortaya koyma amacı gütmektedir.

Anonim Şirket, Yönetim Kurulu, İmtiyaz, Yönetim Kurulunda Temsil Edilme Hakkı, Özellik ve Nitelikleriyle Belirli Bir Grup Oluşturan Pay Sahipleri.

The concept of “shareholders consisting of a certain group in terms of their qualities and nature” is incorporated into Turkish positive law with Article 360 of the Turkish Commercial Code, No. 6102. For this legal arrangement, Article 709/2 of the Swiss Code of Obligations is taken as a reference. The legislative has not provided any principal explanation with regard to the meaning and scope of the concept in question. Instead, it prefers giving examples on the ground of the article. It is observed that the Swiss doctrine reveals various criteria for determining the meaning and scope of the concept. No doubt that such criteria also apply in terms of Turkish law. However, legislative, unlike the reference code, has emphasized “qualities and nature”. This situation necessitates the adoption of criteria additional to those specified in the Swiss doctrine on the meaning of the concept. This study aims to reveal the principles for the determination of the shareholders consisting of a certain group in terms of their qualities and nature.

Joint Stock Company, Board of Directors, Privilege, Right to be Represented at the Board of Directors, Shareholders Consisting of a Certain Group in terms of Their Qualities and Nature.

I. Düzenlemenin Tanıtılması

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nın “belirli grupların yönetim kurulunda temsil edilmesi” başlıklı 360. maddesine göre, “esas sözleşmede öngörülmek şartı ile, belirli pay gruplarına, özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine ve azlığa yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilir”. Maddenin devamında söz konusu hak sahipleri lehine öngörülebilecek iki modalite (yönetim kurulu üyelerinin hak sahipleri arasından seçilmesi ve hak sahiplerine yönetim kurulu üyeliği için aday önerme hakkı tanınması) belirtilmiş; genel kurulun haklı bir sebep bulunmadıkça, hak sahiplerine mensup ya da hak sahiplerince önerilen adayı seçmek zorunda olduğu ifade edilmiştir.

Düzenlemede üç farklı hak sahibi grubu anılmıştır:

İlk grup “belirli pay grupları”dır. Türk hukuku bakımından bu grup lehine yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınması meselesi yeni değildir. Konu, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (eTTK) döneminde hem doktrinde yoğun biçimde tartışılmış;¹ hem de 11. HD’nin çeşitli kararlarında irdelenmiştir.² Esasen düzenlemenin pay gruplarına dair kısmı, Yargıtay’ın otuz yılı aşkın süredir uygulanan yerleşik içtihadının kanunlaşmasından ibarettir.³ Maddede anılan ikinci grup “özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahipleri”; üçüncü grup ise “azlık”tır. Madde bu iki hak sahibi grubu itibari ile tamamen yenidir.