Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğünün İstisnaları

Exceptions to the Physician’s Obligation to Keep Secrets

Nebahat KAYAER

Hekimin sır saklama yükümlülüğü diğer bir deyişle hastaya ait tıbbi bilgilerin hekim tarafından gizli tutulması tıpta yaklaşık 2500 yıldan beri mesleki değer olarak önemini korumaktadır. Hekimin sır saklama yükümlülüğü geleneksel, etik ve yasal bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yükümlülük dayanağını Anayasa, Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ceza Kanunu’ndan almaktadır. Türk hukukunda hekimlik sırrı, ayrıca değişik kanun ve yönetmelikleri içeren hekimlik mesleği mevzuatında da düzenlenmiştir. Sır saklama yükümlülüğü, kural olarak her üçüncü kişiye karşı geçerlidir. Hukukta sır saklama yükümlülüğünü ortadan kaldıran bazı haller bulunmaktadır. Bu haller söz konusu olduğunda, hekim hastaya ait sırları ilgili kişi ve kurumlara açıklamakla yükümlü olup hastasının sırrını açıklayan hekimin herhangi bir sorumluluğu doğmayacaktır.

Sır, Meslek Sırrı, Sırrın Saklanması, Hasta Hakları, Ceza Hukuku.

Physician’s obligation to keep secret, in other words, keeping patient’s medical data dark by a physician maintained importance in medical science as a professional value almost for 2500 years. We encounter with physician’s obligation to keep secret as a traditional, ethic and lawful subject. This obligation is based on the Constitution, Turkish Civil Code, Turkish Code of Obligations, Turkish Penal Code. The confidentiality for physician in Turkish law is also regulated in the legislation of the medical profession, which includes various laws and regulations. The obligation to keep secrets, as a rule, applies to every third party. There are some situations in law eliminating the obligation to keep secrets. In such cases, the physician is obliged to reveal the secrets of the patient to the relevant people and institutions, and the physician who discloses the secret of her/his patient will not have any responsibility.

Secret, Professional Secret, Keeping Secret, Patient Rights, Criminal Law.

Giriş

Hekimlerin mesleklerini icra ederken bir takım temel yükümlülükleri olup bu yükümlülüklerden birisi de sır saklamadır. Hekimlik sırrının korunması, Anayasa ile güvence altına alınmış bulunan özel yaşamın gizliliğinin ve dokunulmazlığının bir gereğidir. Hekim öğrenmiş olduğu hastaya ait bilgileri kutsal sayıp onları, hem genel ahlak hem meslek ahlakı gereğince korumalıdır. Hekimin sır saklama yükümlülüğü, meslek etiği kurallarında da düzenlenmiştir. Ancak bu yükümlülüğün kanunlarda düzenlenmesiyle hastanın yaşamına ait bilgilerin korunması, hekimlik mesleği, kamu yararı ve hukuk devleti koruma altına alınmış bulunmaktadır.

Sır saklama yükümlülüğü hukukumuzda Anayasa, Türk medeni hukuku, Türk borçlar hukuku ile Türk Ceza Kanununda dolaylı şekilde düzenlenmiştir. Yine uluslararası antlaşmalar ve bildirgeler ile sağlık mesleğine ilişkin mevzuatta (1219 sayılı Kanun, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü, Hasta Hakları Yönetmeliği) detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Bu çalışmamızın temel konusunu, hekimin sır saklama yükümlülüğünün istisnaları oluşturmaktadır. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, hekimin sır saklama yükümlülüğü başlığı altında sır saklama yükümlülüğünün konusu, hukuki kaynağı, yükümlüsü, sırrı saklanacak ve saklanılacak kişi ile sır saklama yükümlülüğü süresi anlatılmıştır. İkinci bölümde ise, hekimin sır saklama yükümlülüğünün istisnaları ayrı başlıklar altında açıklanmıştır. Çalışmamız genel bir değerlendirmeyi içeren sonuç bölümüyle sonlandırılmıştır.