Mesafeli Sözleşme Kurulmasına Aracılık Edenlerin Tüketiciye Karşı Sorumluluğu (TKHK m.48/f.5)

The Responsibility of Intermediaries Towards Consumer

M. Murat İNCEOĞLU, Ece BAŞ SÜZEL

Mesafeli sözleşmeler, tüketici hukukunda sıklıkla akdedilen sözleşmelerdir. Bunun temel nedeni, bu sözleşmelerin kolayca, “bir tıkla” kurulabilir olmasıdır. Sıklıkla kurulan bu sözleşmelerle ilgili olarak, tüketiciler bu sözleşmeleri kurdukları satıcı ya da sağlayıcıya karşı sıkı şekilde korunmaktadırlar. Ancak mesafeli sözleşmeyi kurmaya, bir internet sitesini oluşturmak suretiyle aracılık eden kişilerin sorumlu olup olmayacağı ve eğer olacaklarsa kapsamı tartışmalıdır. Bu tartışmanın temelini, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesinin beşinci fıkrası oluşturmaktadır. Düzenleme, aracılık edenler için bir sorumluluk getirmektedir ve fakat sorumluluğun kime karşı olduğu ve kapsamı açık değildir. Söz konusu makalede, mesafeli sözleşmenin kurulmasına aracılık edenlerin, mesafeli sözleşmenin tarafı olmamalarına rağmen, sözleşme ile sorumlu tutulmaları mümkün olabilir mi sorusuna yanıt aranmaktadır. Bu bakımdan makalede önce aracılık edenlerin kim olduğu üzerinde durulacaktır. Ardından aracılık edenlerin kime karşı sorumlu olduğu tespit edilecek ve daha sonra bu hukuki ilişkide sorumluluğun kapsamı, sorumluluğun hukuki temeline dair olasılıklar da göz önünde bulundurularak ele alınacaktır.

Tüketici, Mesafeli Sözleşme, Aracılık Edenler, Aracı Hizmet Sağlayıcıları, Satıcı/Sağlayıcı.

Distance contracts are frequently concluded by the consumers since it is the most easy and quick way to conclude a contract, generally by “one click”. For this reason, consumers are tightly protected against the seller or service provider regarding distance contracts. However, it is disputed whether the intermediaries are responsible for the distance contracts and its contractual obligations. The basis and main reason of this discussion is the fifth paragraph of Article 48 of the Law on Consumer Protection. Aforementioned rule regulates a responsibility for intermediaries, but who they are responsible to and the scope of the responsibility is still unclear. In our article, an answer is sought for the question of whether it is possible for the intermediaries to be held responsible for the contract, although they are not parties to the distance contract. In this regard, first of all, the concept of the intermediary will be explained. After that, the answer to the question of who they are responsible to is being sought. And at last, the possible bases of responsibility will be discussed.

Consumer, Distance Contract, Intermediaries, Intermediary Service Provider, Seller/Service Provider.

I. Giriş

Mesafeli sözleşmeler, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm satıcı ve sağlayıcılara çeşitli yükümlülükler yüklemiştir. Aynı hükmün 5. fıkrası satıcı ve sağlayıcı dışında “aracılık edenler” kavramına da yer vermiş ve bu kimselerin sorumluluğunu düzenlemiştir. Söz konusu hükme göre,

“Oluşturdukları sistem çerçevesinde, uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edenler, bu maddede yer alan hususlardan dolayı satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi hâlinde bu bilgileri ilgili kurum, kuruluş ve tüketicilere vermekle yükümlüdür. Ancak bu fıkra kapsamında aracılık edenler, satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları sözleşmeye aykırı fiillerinden dolayı sorumludur”.

Böylece 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile birlikte mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edenlerin sorumluluğu hukukumuzda düzenlenmiş olmaktadır. Ancak bu hüküm pek çok açıdan yoruma açıktır. Özellikle hükümde geçen “aracılık edenler” kavramına kimlerin dahil olduğu, aracılık edenlerin hangi hallerde ve kime karşı sorumlu olduklarının belirlenmesi gerekmektedir.