Özel İşaret ve Kıyafetleri Usulsüz Kullanma Suçu

Crime of Using Special Symbols and Uniforms Improperly

Kamuran KAYA

Bu çalışmanın konusunu Türk Ceza Kanunu’nda “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenen “Özel İşaret ve Kıyafetleri Usulsüz Kullanma” suçu oluşturmaktadır. Yürürlükteki birçok yasal düzenlemede, kanundaki madde tanımına uygun şekilde bir rütbe veya kamu görevinin veya mesleğin resmi elbisesinin niteliği ve kimler tarafından giyileceği ile nişan ve madalyaların hangi durumlarda verileceği ve kullanma ölçütleri açıklıkla belirtilmiştir. Ancak toplumsal hayatta yetkisi olmadığı halde, alenen ve başkalarını yanıltacak şekilde bu kıyafetleri giyenler ile hakkı olmamakla birlikte nişan veya madalyaları takanlar da bulunabilmektedir. Kanunun birinci fıkrası, tüm şartları ihtiva etmesi durumunda müstakilen suçun unsurlarını düzenlerken, ikinci fıkrasında ise uygulamada çokça karşımıza çıktığı üzere, usulsüz kullanma eylemi sırasında başka bir suçun işlenmesi durumunda nitelikli hal durumunun öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Özellikle dolandırıcılık, hırsızlık, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarının işlenmesi sırasında karşımıza çıkan bu suçun bilinmesi, yanıltıcı uygulamadan kaçınmak için elzem görülmektedir.

Özel İşaret, Kıyafet, Rütbe, Hakkı Olmamak, Yanıltmak, Aleniyet, Kamu Güvenilirliği.

This study focuses on the crime of “Improper Use of Special Symbols and Uniforms” regulated in the part titled “Offences Against the Reliability and Functioning of the Public Administration” of the Turkish Penal Code. Several legal regulations that are currently in effect clearly state the quality of the uniform related to a rank or civil service or profession and who will be entitled to wear the same, as well as the conditions for awarding the badges and medals, and the usage criteria for badges and medals, in accordance with the description in the article of the law. Nevertheless, there are those who wear formal dresses and wear badges or medals in public and in a misleading manner, although they are not entitled to in social life. While the first paragraph of the law regulates the elements of crime independently, it appears that the second paragraph projects a major offense if another crime is committed during the act of an improper use, which we encounter frequently in practice. Awareness of such crime that we confront particularly in the course of crimes involving fraud, robbery, deprivation of liberty, seems crucial in order to avoid any misleading practices.

Special Symbols, Uniform, Rank, Lack of Entitlement, Mislead, Publicity, Public Reliability.

I. Genel Olarak

Özel işaretleri ve kıyafetleri usulsüz kullanma suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda, “Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler” başlıklı Dördüncü Kısım “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar” başlıklı Birinci Bölüm m.264’te düzenlenmiştir.

Türk Ceza Kanununun 264’üncü maddesine göre: “(1) Bir rütbe veya kamu görevinin veya mesleğin, resmi elbisesini yetkisi olmaksızın alenen ve başkalarını yanıltacak şekilde giyen veya hakkı olmayan nişan veya madalyaları takan kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. / (2) Elbisenin sağlayacağı kolaylık ve olanaklardan yararlanarak bir suç işlenirse, yalnız bu fiilden ötürü yukarıdaki fıkrada belirtilen cezalar üçte biri oranında arttırılarak hükmolunur.”

Türk Ceza Kanununun 264’üncü maddesinin birinci fıkrasında suçun temel (basit) hali, ikinci fıkrasında ise nitelikli hali öngörülmüştür. Maddenin düzenleniş amacı, resmi elbiseyi yetkisi olmayanların giymesiyle, hem kamu idaresinin güvenilirliğiyle itibarını korumak hem kişilerin yanıltılmalarını önlemektir.¹