Hizmet Alımı İhalelerinde Fazla Saatlerle Çalışma

Murat ARAPGİRLİ

Günümüz ekonomilerinde ticari hayatın gerekleri, işletmelerin değişen şartlara göre esnek çalışma yapmasını zorunlu kılmaktadır. İşletmeler, piyasa şartlarına göre üretim miktarını ayarlamayı, üretim teknolojilerini geliştirmeyi ve sektördeki rakiplerinin gerisinde kalmamayı amaçlamaktadır.

Diğer taraftan üretim faktörlerinden biri olan, hayatını sadece fiziksel veya zihinsel gücü ile idame ettiren, işveren karşısında nispeten daha zayıf pozisyonda yer alan işçilerin, ekonominin bu koşulları altında, fiziksel ve ruhsal bütünlüklerinin korunması da gerekir. İşçilerin çalışma koşullarını ve işverenle ilişkilerini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanununun, belirttiğimiz bu iki durumu belli ölçüde dengelemeye çalıştığı görülmektedir. Özellikle hizmet alımı ihalelerinde, fazla saatlerle çalışmalar önem arz etmektedir.

Fazla Çalışma, Fazla Sürelerle Çalışma, Fiyat Farkı.

Business life requirements in nowadays economies oblige flexible working hours in institutions due to changing conditions. Companies aim to adjust production quantity according to market conditions, develop production technologies and not to fall behind their competitors in the market.

On the other hand, it is required that physical and moral integrity of workers who are one of the factor of production, get a living by his physical and mental power and have proportionately weaker position against employer should be protected under those economic conditions. It is seen that Labor Code no.4857 regulating condition of workers and the relations with employers is trying to balance those two cases. Particularly in service procurement tenders excessive work become more of an issue.

Overtime Work, Excessive Work, Extra Charges.

1. GİRİŞ

Günümüz ekonomilerinde ticari hayatın gerekleri, işletmelerin değişen şartlara göre esnek çalışma yapmasını zorunlu kılmaktadır. İşletmeler, piyasa şartlarına göre üretim miktarını ayarlamayı, üretim teknolojilerini geliştirmeyi ve sektördeki rakiplerinin gerisinde kalmamayı amaçlamaktadır. Diğer taraftan üretim faktörlerinden biri olan, hayatını sadece fiziksel veya zihinsel gücü ile idame ettiren, işveren karşısında nispeten daha zayıf pozisyonda yer alan işçilerin, ekonominin bu koşulları altında, fiziksel ve ruhsal bütünlüklerinin korunması da gerekir. İşçilerin çalışma koşullarını ve işverenle ilişkilerini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanununun (İK) belirttiğimiz bu iki durumu belli ölçüde dengelemeye çalıştığı görülmektedir. İK’de, bir yanda işverenlerin üretimlerini ve çalışma şartlarını değişen ekonomik koşullara göre esnek bir şekilde düzenlemelerine imkân veren hükümler mevcut iken bir yanda da işçileri koruyucu hükümlere yer verilmiştir.

İK’nin 63’üncü maddesine göre, bir işçinin haftalık normal çalışma süresi en fazla 45 saattir. Fazla saatlerle çalışma, bir üst kavramdır ve fazla çalışma (mesai) ve fazla sürelerle çalışma kavramlarını içerir.¹Fazla çalışma İK’nin 41’inci maddesinde “haftalık 45 saati aşan çalışmalar” olarak tanımlanmıştır. Anılan maddede fazla çalışmaların yanında “fazla sürelerle çalışma” adı altında ikinci bir kavrama da yer verilmiş ve “haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar” fazla sürelerle çalışma olarak tanımlanmıştır.