Casusluk Faaliyetleri ve Uluslararası Casusluk Suçu (TCK m. 331)

Espionage Activities and Crime of International Espionage (Turkish Criminal Code Article 331)

Enes KÖKEN, İbrahim GÜL

Çalışmamızda öncelikle casusluk ve devlet sırrı kavramlarına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Ayrıca, uluslararası casusluk kavramı ve savaş ve barış zamanında yapılan casusluk faaliyetleri incelenmiş olup, uluslararası sözleşme ve belgelerde yer alan düzenlemeler değerlendirilmiştir. Daha sonra, 5237 sayılı TCK’nın Özel Hükümler Kitabının, Millete ve Devlete Kaşı Suçlar ve Son Hükümler başlıklı Dördüncü Kısmının, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk başlıklı Yedinci Bölümünde düzenlenen uluslararası casusluk suçu ele alınmıştır. Söz konusu suç tipi, korunan hukuki yarar, maddi konu, fail ve mağdur, maddi ve manevi unsur, suçun özel görünüş şekilleri ve ceza muhakemesi açısından detaylı şekilde açıklanmıştır. Ayrıca, TCK m. 331’de düzenlenen uluslararası casusluk suçunun uygulama açısından yaratacağı sorunlar tespit edilmeye çalışılmış ve söz konusu tespitler ile ilgili görüşler ileri sürülmüştür.

Siyasi Sır, Devlet Sırrı, Casusluk, Yabancı Devlet, Temin Etmek.

In our study, first of all, there are explanations about the concepts of espionage and state secret. Also, the concept of international espionage and espionage activities during war and peacetime are examined, and the arrangements included in the international conventions and documents were evaluated. Afterwards, the international espionage crime, which is stipulated in the seventh part titled Crimes Against State Secrets and Espionage of the the fourth section of Special Provisions Book of Turkish Criminal Code numbered 5237, entitled Crimes Against the Nation and the State and Final Provisions is examined. The type of crime has been explained in detail, in terms of protected legal interest, material issue, perpetrator and victim, material and moral element, special forms of crime and criminal procedure. In addition, the problems that international espionage crime stipulated in Turkish Criminal Code article 331 may cause in terms of implementation have been tried to be identified and opinions about these detections have been suggested.

Political Secret, State Secret, Espionage, Foreign State, Provide.

GİRİŞ

Uluslararası casusluk suçu, TCK’nın Özel Hükümler Kitabının, Millete ve Devlete Kaşı Suçlar ve Son Hükümler başlıklı Dördüncü Kısmının, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk başlıklı Yedinci Bölümünde düzenlenmiştir.

TCK m. 331’e göre, “Yabancı bir devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri, diğer bir yabancı devlet lehine siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin eden vatandaşa veya bunu Türkiye'de temin etmiş bulunan yabancıya bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir.”

Söz konusu düzenleme, 765 saylı TCK’nın 133. maddesinin son fıkrasının karşılığı olarak düzenlenmiştir. Buna göre, “Yabancı bir devletin emniyeti veya dahili veya beynelmilel siyasi menfaatleri icabından olarak gizli kalması lazım gelen malumatı diğer bir ecnebi devlet lehine siyasi veya askeri casusluk maksadı ile istihsal eden kimse beş seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılır.” Görüldüğü üzere, 5237 sayılı TCK, 765 sayılı TCK’dan farklı bir sistematik izleyerek söz konusu suçları kanunun son kısmında düzenlemiştir¹. Söz konusu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, 5237 sayılı TCK m. 331’de yaptırım dışında suçun maddi unsurlarına bağlı kalınarak değişikliğe gidilmemiştir. 765 sayılı TCK m. 133/son’da yaptırım olarak beş seneye kadar hapis cezası düzenlenmiş iken, 5237 sayılı TCK m. 331’de bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası düzenlenmiştir. Kanun koyucunun izlediği suç politikasından vazgeçmediği, ancak yaptırım konusunda değişikliğe gittiği ifade edilebilir.