Yasa Koyucunun Suç ve Ceza Siyasetini Belirleme Yetkisinin Anayasal Denetimi

Constitutional Review of the Authority to Determine the Policy of Crime and Punishment of Legislature

Hilal DÜZENLİ

“Biz tekil kişiler olarak, ruh olarak, birer birer yaşarız.
Kişi, tek bir kişi olarak.
Ortaklık, umut edebileceğimiz en iyi şeydir.
Ve ortaklık çoğu kişi için dokunmak demektir:
Elinizin bir başkasının eline dokunuşu,
birlikte yapılan iş, birlikte çekilen kızak, birlikte edilen dans…”
(Ursula Le Guin, Kadınlar Rüyalar Ejderhalar)

Hayatın bana sunduğu en güzel ortaklıklardan birine,
dostum Cero’ya...

Yasama yetkisinin asliliği ve genelliği ilkeleri uyarınca yasa koyucu suç ve ceza siyasetini belirleme yetkisine sahiptir. Anayasa Mahkemesi’nin bu yetkiyi anayasaya aykırılık halinde denetleyebileceği konusunda şüphe yoktur. Ancak suç ve ceza siyasetinin siyaset bilimine ait bir mesele olarak görülmesi nedeniyle anayasa mahkemelerinin bu konuda mümkün olduğunca yasa koyucunun alanına müdahale etmekten kaçındığı görülmektedir. Bu nedenle suç ve ceza siyasetinin anayasal sınırları, öğretide de üzerinde çok durulmamış bir meseledir. Anayasa Mahkemesi tarafından ölçülülük ve eşitlik ilkeleri ile denetlenen bu yetkinin normatif sınırlarının ortaya konulması, anayasal denetim açısından çok önemlidir. Söz konusu denetimin doğru bir şekilde yapılması; cezalandırılabilirlik kavramı, suçla korunan hukuki değer ve ceza hukukunun son çare olması gibi ceza hukuku kurumlarının anlaşılması ile mümkün olabilir.

Suç Siyaseti, Cezalandırılabilirlik, Yasa Koyucunun Takdir Yetkisi, Ölçülülük İlkesi, Eşitlik İlkesi.

In accordance with the principle of the generality of legislative power, the legislator has the authority to determine the policy of crime and punishment. Even though the Constitutional Court intra vires review this policy in case of unconstitutionality, constitutional courts refrain from interfering with the legislator's field as much as possible concerning the crime policy is a political science issue. For this reason, the issue of constitutional limits of crime and criminal policy is also a subject that has not been emphasized in the doctrine too much. Revealing the normative limits of this authority, which is reviewed by the Constitutional Court based on and equality, is very significant for the constitutional review. Review the crime policy properly only could be possible with understanding criminal law notions such as the concept of punishability, the criminally protected legal interest and ultima ratio principle.

Crime Policy, Punishability, Legislative Discreation, Principle of Proportionality, Principle of Equality.

GİRİŞ

“Ceza hukuku, suç siyasetinin önünde aşılamaz bir engeldir.” Roxin, Franz von Lizst’in 1904’ten önce söylediği bu cümleye 1973 tarihli “Suç Siyaseti ve Ceza Hukuku Sistemi” adlı eserinin en başında yer vermiş ve ceza hukuku ile suç siyaseti arasındaki gerilimin o tarihlerde de hala var olduğunu belirtmiştir.¹ Bahsi geçen cümlenin bugün Türk ceza hukuku bakımından da güncelliğini koruduğunu iddia etmek abartılı olmayacaktır.