Türk Ceza Hukukunda Genel Ahlakın Cinsiyetçi Yorumu

Sexist Interpretation of General Morals in Criminal Law

Duygu MERKİ ÇOKSEZEN

Ahlak ve genel ahlak, birçok uluslararası metinde temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında bir ölçüt olarak kullanıldığı gibi Türk hukukunda da bu anlamda önemli bir kavram olarak öne çıkmaktadır. Fakat genel ahlak denildiğinde akla ilk gelen cinsel ahlak ve cinsellik olmaktadır. Ahlak kurallarını ve değerlerini belirleyen, yayan ve duyuran güç, ataerkil sistem olunca, eril güç ve iktidarı pekiştirmek üzere genel ahlak, cinsellik ve kadın üzerinde bir baskı yaratmak üzere kullanılır. Özellikle Türk ceza hukuku alanında dikkat çeken ve önem kazanan düzenlemeler ve mahkeme uygulamalarında ahlakın ve genel ahlakın kadın aleyhine yorumlandığı çok sayıda örnek bulunmaktadır.

Genel Ahlak, Ahlak, Kadın, Cinsel Ahlak, Ataerkil.

Morality and general morals, as they are used as criterions in limiting fundamental rights and freedoms in many international texts, stand out as an important concept in Turkish law in this sense. But when it comes to general morality, the first thing that comes to mind is sexual morality and sexuality. When the power that determines, radiates and announces moral rules and values is the patriarchal system, general morality is used to create pressure on sexuality and women to reinforce masculine power and rulership. There are some examples that draw attention and have importance especially in Turkish criminal law, in which the morality and general morals are interpreted against women in the legal norms and court practices.

General Morals, Morality, Woman, Sexual Morality, Patriarchal.

GİRİŞ

Ahlak ve genel ahlak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde olduğu gibi birçok uluslararası metinde temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında bir ölçüt olarak kullanılmakta, Türk hukukunda da bu anlamda önemli bir kavram olarak öne çıkmaktadır. Belirli bir zaman ve yerde ya da genel olarak geçerli olan ya da olması istenen, kişiler arasındaki ilişkilere dair değer yargıları sistemi olarak tanımlanabilen ahlak¹, hukuka dahil edilmek üzere ‘objektifleştirilerek’, ‘genel ahlak’ şeklinde formüle edilmektedir. Fakat günümüzde genel ahlak denildiğinde akla ilk gelen hâlâ cinsel ahlak ve cinsellik olmaktadır. Cinsel ahlaktan yola çıkılarak hak ve özgürlüklerin kısıtlanması ise genellikle kadının aleyhine sonuç doğurur bir şekilde kullanılmaktadır. Hukukun ve özellikle de ceza hukukunun en büyük özelliği, bir toplumdaki yasak ve serbest olan davranışları göstererek insanların davranışlarını ve toplumun yaşantısını şekillendirmek, yönlendirmek ve geliştirmektir. Fakat genel ahlakın ceza hukuku içerisindeki kullanımı bu özellikleri göstermekten uzaktır. Kadını erkekten farklılaştırmak, daha aşağıda konumlandırmak için bir araç olarak kullanıldığına ilişkin örneklere sıkça rastlanmaktadır.

Ahlaktan söz edilirken anlaşılması gereken, insanlar arası ilişkilerde uyulması beklenen davranışlarken², Türk hukukunda önem atfedilen bir kavram olan genel ahlakı Anayasa Mahkemesi eski tarihli bir kararında şöyle tanımlamaktadır:

“Genel ahlak, belli bir zamanda, belli bir toplumun büyük çoğunluğunca benimsenmiş bulunan ahlak kurallarıyla ilgili hareketleri gösteren ve kolayca anlaşılabilen kurallardır³”.