Gerçek Bir Resmi Belgeyi Değiştirme ve Bozma Eylemlerinin TCK’nın 204/1 ve 205. Maddeleri Açısından Değerlendirilmesi

Hüsamettin UĞUR

Resmi belge nin gerçekliğine ilişkin toplumda oluşan güvene “kamu güveni ” denilir. Bu nedenle, sahtecilik suçları ile korunan hukuksal yarar, kamu güvenidir. Resmi belgede sahtecilik suçu, belgenin tamamen sahte olarak düzenlenmesiyle işlenebileceği gibi, gerçek bir resmi belge yi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek veya böyle bir belgeyi bilerek kullanmak şeklinde de işlenebilir. Gerçek bir resmi belgeyi bozma k, yok etmek veya gizlemek de bir çeşit sahteciliktir. Bu çalışmada genel olarak sahtecilik suçuna değinildikten sonra, asıl olarak TCK’da iki ayrı maddede (m. 204 ve m. 205) düzenlenen gerçek bir resmi belgeyi değiştirme ve bozma eylemleri; madde gerekçeleri, öğreti ve Yargıtay Kararları ışığında değerlendirilmiştir.

Belge, Resmi Belge, Kamu Güveni, Resmi Belgeyi Değiştirme, Resmi Belgeyi Bozma, Aldatma Yeteneği.

The confidence which evolves with regard to authenticity of official document is called “public confidence”. For this reason, legal interest with respect to the offences of counterfeiting is public confidence. The offence “counterfeiting in official document” can be committed either in the case where the counterfeited document is fully issued or in the case where the authentic official document is altered in a way capable to deceive others or this kind of a counterfeited
document is intentionally used. Destructing, impairing or concealing an authentic official document is a kind of counterfeiting. In this paper a general emphasis is made on counterfeiting offences. Then, the acts of altering and impairing an authentic official document regulated under Article 204 and 205 of the Turkish Penal Code is assessed in the light of the reasoning of the articles, doctrine and case-law of the Court of Cassation.

Document, Official Document, Public Confidence, Altering Official Document, Impairing Official document, Capability of Deceiving.

1. GENEL OLARAK RESMİ BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU

Sahtecilik (parada, mühürde, damgada, belgede sahtecilik) suçları, 765 sayılı TCK’da olduğu gibi 5237 sayılı TCK’da da kamu güvenine karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Bu suçlarla korunmak istenen hukuksal yarar, kamu güvenidir. İspat vasıtası olan belgede sahtecilik suçunun maddi konusu belgedir. Madde (TCK m. 204) gerekçesinde belirtildiği gibi, “Bir belgeden söz edebilmek için, kâğıt üzerindeki yazının içeriğinin hukukî bir kıymet taşıması, hukukî bir hüküm ifade eylemesi, hukukî bir sonuç doğurmaya elverişli olması gerekir. / … Ayrıca belirtilmelidir ki, her ne kadar, belgeden söz edilen durumlarda yazılı bir kâğıdın varlığı gerekli ise de; bazı durumlarda belgenin varlığını kabul için, yazının kâğıt üzerinde bulunması gerekmez. Bir metal levha üzerine yazı yazılması hâlinde de belgenin varlığını kabul etmek gerekir. Bu itibarla, araç plakaları da resmî belge olarak kabul edilmek gerekir.”

Belge kavramına sadece yazılar girdiğinden, yazı yoksa belge olarak kabul edilemez. Ancak üzerinde yazı mevcutsa bir levha, deri veya plastik de belge niteliğindedir. Üzerinde yazı bulunmayan filmler, ses bantları, resim veya fotoğraflar, işaretler bir olayı ispatlayıcı olsalar da belge olarak kabul edilemezler.¹

Öğretideki tanımlar ışığında Yargıtay Kararlarında belge ve resmi belge şu şekilde tanımlanmaktadır: “Genel olarak ‘belge” hukuki bir hüküm ifade eden üzerinde bir hakkın doğumuna bir olayın kanıtlanmasına yarayan yazıların bulunduğu nesnedir. Resmi belge ise kamu görevlisi veya hukuken yetkili kabul edilen görevli tarafından yasa gereğince yerine getirdiği fonksiyona dayanılarak düzenlenen belgedir.”² Resmi belgede bulunması gereken kurucu unsurlar olarak, tarih, sayı, düzenleyen kurumun adı (varsa mühür) ve düzenleyenin unvanı, ismi, imzası gibi hususların tam olması gerekir.³