Ticari Vekilin Kambiyo Taahhüdünde Bulunma Yetkisi

Esra CENKCİ

Uygulamada, yetki belgesi nde kambiyo taahhüdü nde bulunma yetkisi özel olarak yer almayan ticari vekil lerin tanzim ya da ciro ettiği kambiyo senetleri ile ilgili uyuşmazlıklara çokça rastlanmaktadır. TBK ticari vekilin kambiyo taahhüdünde bulunabilmesini, bu konuda “açıkça yetkili kılınmış” olması şartına bağlamaktadır. Kanun’un aradığı, açıkça yetkili kılınmış olma şartının ne şekilde yerine getirileceği açıklığa kavuşturulması gereken bir meseledir. Bu açıklık yazılı şekilde sağlanabileceği gibi, ticari vekilin geçerli şekilde kambiyo taahhüdünde bulunabileceğine yönelik taraflar arasında teamül oluşması da Kanun’da aranan, açıkça yetkili kılınmış olma şartını sağlamaya yetmektedir.

Ticari Vekil, Kambiyo Taahhüdü, Yetkisiz Temsilci, Teamül.

In practice, disputes related negotiable instruments that was signature by commercial agents without any authority in his/her warrant, is an extensive problem. According to the Turkish Code of Obligations, commercial agents can signature negotiable instruments on condition that he/she authorized clearly about this. It needs to be clarifed matter, how satisfy the clearly authorized condition that the Code ordered. That clarity can be provided by written form or there has been an established practice that the commercial agent can signature the negotiable instrument currently between parties is also sufficient for providing the clearly authorized condition.

Commercial Agent, Negotiable Instrument, Unauthorized Agent, Established Practice.

GİRİŞ

Tacirler, ticari faaliyetlerini yürütürken, emir ve talimatları altında çalışabilecek, tacir adına yaptığı işlemler bakımından bizzat tacirin denetimine tabi yardımcılardan yararlanabilirler. Hatta özellikle büyük işletmeler ve şirketler bakımından tacir yardımcılarının hizmetlerinden yararlanmak neredeyse bir mecburiyettir. Çalışma koşulları bakımından tacirle ilişkileri gözetilerek bu kişilere bağımlı tacir yardımcıları denilmektedir¹.

Bir kısım bağımlı tacir yardımcılarının, tacir adına üçüncü kişilerle işlem yapma yetkisi bulunmaktadır. Tacir yardımcılarının temsil yetkilerinin kapsamındaki farklılık, farklı isimlendirmelerine neden olmuştur. Tacir yardımcısının temsil yetkisinin kapsamı ise, yetkiyi veren müvekkilin irade açıklamasının içeriğine göre belirlenir². İşletme sahibinin ticari temsil yetkisi vererek kendisini temsil etmesi suretiyle ticari işletmeyi yönetmekle yetkili kıldığı tacir yardımcısına ticari temsilci denir. TBK'nın³ 547-550. maddelerinde düzenlenen ticari temsilci, tacirin en geniş yetkilerle donatılmış yardımcısıdır. 548. maddede ifade bulduğu üzere, ticari temsilci iyiniyetli üçüncü kişilere karşı işletme sahibi adına kambiyo taahhüdünde bulunmak da dâhil olmak üzere işletmenin amacına giren her türlü işlemleri yapmaya yetkilidir⁴. Bu bakımdan ticari temsilcinin tacir adına kambiyo taahhüdünde bulunabilmesi için, temsilcinin bu hususta ayrıca ve açıkça yetkilendirilmesine ihtiyaç yoktur⁵.

Ticari temsilciye nazaran yetkileri daha dar⁶ kapsamlı belirlenmiş olan ticari vekil ise, işletmenin alışılmış (olağan) ya da belli bazı işlemlerini yapmakla yetkilendirilmiş tacir yardımcısıdır⁷ (TBK m.551). İşletmenin alışılmış işlerinin ne olduğu konusunda Kanun’da bir açıklık bulunmamakla beraber, alışılmış işlerin tespit edilmesi noktasında işletmenin niteliğinin, iş hacminin, yapılan işlemin tür ve değeri ile işletmenin bulunduğu yerdeki ticari görüşlerin göz önünde bulundurulması gereği kabul edilmektedir⁸.