Soyut Kamu Yararı Kararıyla sınırlandırılan Mülkiyet Hakkı
Murat TEZCAN
Kamulaştırma Kanunun 25’inci maddesinde yapılan değişlikle birlikte, kamulaştırma işlemi henüz tamamlanmamış taşınmaz üzerinde yeni sınırlamalar getirilmiştir. Birey ile devlet menfaati çatışmasında, iki yarardan birinin tercih edilmesi anlamına gelebilecek düzenleme, adil dengenin sağlanabilmesi için evrensel mülkiyet hukuku ve Anayasa hukuku yönüyle incelenmiştir.
Kamu Yararı Kararı, Hakların Sınırlandırılması, Tebligat, Kamulaştırma Şerhi.
GİRİŞ
Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, diğer torba yasalarda olduğu gibi kamulaştırma hukukuna ilişkin yeni bir düzenleme daha getirmektedir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun, “Hakların sınırlandırılması ve mülkiyetin idareye geçmesi” kenar başlığı ile düzenlenen 25’inci maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.1 Eklenen yeni fıkrayla, özel mülkiyete yeni yükümlülükler getirilmiştir.
Madde gerekçesinde, söz konusu yükümlülüklerden, kötü niyetli maliklere karşı getirilen bir önlem olarak bahsedilmiş, “Baraj rezervuarlarında kamulaştırma işlemleri yıllar sürmekte ve kötü niyetli insanlar tarafından, sırf kamulaştırma bedelini almak için ağaç dikilmekte, bağ ve bahçe tesis edilmekte ve bina yapılmaktadır. Kamulaştırmayı yapan idarenin bir yaptırımı olmaması sebebiyle Hazine haksız yere yüklü miktarda kamulaştırma bedeli ödemek zorunda kalmaktadır.” ifadelerine yer vermiştir. Yapılan düzenlemeyle, idarenin yüksek kamulaştırma bedelleri ödemesini önlemek amacıyla, özel mülkiyet hakkına önemli ölçüde yeni sınırlamalar getirilmiştir.
I. KAMULAŞTIRMA HUKUKUNDA KAMU YARARI KARARI
Anayasa’da kamulaştırmayı düzenleyen 46’ncı maddede, devlet ve kamu tüzel kişilerini, kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkili kılmıştır. Anayasa, taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkını tümüyle kaldıran kamulaştırma işlemini, diğer idari işlemlerden ayırarak daha sıkı şekil ve esas kurallarına bağlı kılmıştır.
