Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İzinsiz Bankacılık Faaliyetinde Bulunma Suçu

Unauthorized Banking Crime

Burcu ERTEM

Bu çalışmada, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu (BK)’nun 150. maddesi ile düzenlenen izinsiz bankacılık faaliyetinde bulunma suçu ele alınmaktadır. Her ne kadar söz konusu suç tipi Türk hukukunda uzun süredir mevcut olsa da, erişebildiğimiz kadarıyla, Yargıtay’ın konuya ilişkin kararları oldukça azdır. Benzer şekilde, doktrinin konuya ilişkin ilgisi de kısıtlı kalmıştır. Bankacılık Kanunu (BK)’nun 150. maddesi ile yasa koyucu sadece izinsiz bankacılık faaliyetinde bulunmayı (BK md.150/I) değil, aynı zamanda izinsiz olarak “banka” adını veya benzeri ifadeleri kullanmayı veya açıklamayı (BK md.150/II) ceza yaptırımı altına almıştır. Bu makalede izinsiz bankacılık faaliyetinde bulunma suçu objektif ve sübjektif unsurları itibariyle ele alınarak incelenecek ve bu suç yönünden ceza sorumluluğunun esaslarına ilişkin kriterler ortaya konulacaktır. Anılan kapsamda, ilk olarak kavramsal gelişim, normun koruma amacı ve bu suçla korunan hukuksal değer konuları irdelenecektir. Bu suçla korunan hukuksal değerin bankacılık sisteminin etkin işleyişi ile para piyasalarının işlevselliğinin sağlanması olduğu kabulü altında, ceza sorumluluğunun şartları da bu kabul doğrultusunda ortaya konulacaktır. Son olarak, bu çalışmada incelenen suç tipimin hem sırf davranış hem de soyut tehlike suçu olduğu, ilaveten kesintisiz suç olma özelliği gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Suç tipinde açıkça ifadesine yer verilmek suretiyle, hukuka aykırılığa yapılan vurgunun suçun yapısına etkileri de tartışılmıştır. Bu kapsamda, anılan şartın hukuka aykırılığa değil tipikliğe etki ettiği ve tipikliği ortadan kaldırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bankacılık Sistemi, İzinsiz Bankacılık, İzinsiz Faaliyette Bulunma, İzinsiz Banka Adını veya Benzeri İfadeleri Kullanma veya Açıklama, İzin, Tipiklik, Hukuka Uygunluk.

This article addresses the unauthorized banking crime prescribed under the Art.150 entitled of the Banking Law (BL) numbered 5411. Although it has long been a known offense in Turkish law, to the best of our knowledge, there are a few judgment delivered by the Turkish Court of Cassation. Likewise, the issue has captured only a little attention of the legal academia although it has been on the code for a long time. With in the Art.150 of Banking Law, the legislature not only the operating without authorization (Art.150/I BL) but as well as to use or express the term of “bank” or similar expressions without authorization (Art.150/I BL) under penalty posed. The following article sets out the criteria for criminal liability of the particular offence in regard to objective and subjective elements of the crime. In this context, first the historical development, the punitive reason and thus the protected legal good has been discussed. Assuming that the proper conduct of the banking system and operability of the banking market is protected as a legal good, the necessary conditions for criminal liability will be examined accordingly. In the end, this paper concludes that the particular crime is an abstract danger and a simple activity offense. At the same time, that is a permanent offense. Since the phrase of has been stated in the legal definition of the crime, it had been also argued how to interpret this element, especially whether in terms of legality or justification. This paper argues that to obtain the required authorization already affects directly the legality not the lawfulness and the required authorization has the eliminating effect on the typicality element of the offence.

Banking System, Unauthorized Banking, Operating Without Authorization, To Use or Express the Term of “Bank” or Similar Expressions Without Authorization, Authorization, Typicality, Justification.

GİRİŞ

Ulusal piyasa sınırlarını aşarak küresel etki doğurabilen bankacılık faaliyetleri, kamusal nitelikte olmasa da1 ekonomik kamu düzeni ile doğrudan ilintilidir. Para ve kıymetlerin transferi ve dönüştürülmeleri yönünden işlev gören, işletmelerin ve yatırımcıların kaynak ve fon ihtiyacını karşılayan bankalar nezdinde çok yüksek finansal değerlerler mevcuttur.2 Finansal piyasalarda istikrarın ve güvenin sağlanması ile kayıt dışı ekonomi ile mücadele edilebilmesi, para piyasalarının temel aktörleri olan bankaların kuruluş ve faaliyetlerinin gözetim ve denetim altına alınmasını gerektirmektedir.

Gözetim ve denetim gereği sadece ekonomik istikrar değil aynı zamanda suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması başta olmak üzere, terörizmin finansmanı ve vergi kaçakçılığı gibi suçların işlenmesinin önlenmesi yani suçla mücadele yönünden de önem taşımaktadır.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin mali sistem içerisinde dolaşımının ve terörizmin finansmanın engellenmesi amaçlarına yönelik, Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde de düzenlemeler mevcuttur. 2003 yılında kabul edilen BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi’nin3“Karapara Aklamayla Mücadele Yöntemleri” kenar başlıklı 14. maddesinde, bankalara yönelik düzenleyici ve denetleyici bir iç sistemin oluşturulması gereği öngörülmüştür. BM Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme’nin4 18. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, “Tüm para transferi kurumlarının, örneğin bu kurumların kuruluş izinleri de dahil olmak üzere, denetlenmesini sağlayan tedbirleri alma” yükümlülüğü öngörülmüştür.