Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama ve Haksız Tutuklama Üzerine Kısa Bir Değerlendirme

A Short Evaluation of Arrest and False Arrest in Criminal Procedure Law of Turkish Republic North Cyprus

Saniye ALBAŞ

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Ceza Usûl Hukuku Sisteminde tutuklama ve yakalama bir koruma tedbiri olarak düzenlenmiştir. Tutuklama tedbiri müzekkereli olarak yargıç kararı ile müzekkeresiz olarak ise yargıç kararı olmaksızın Yasa’da belirtilen kişiler tarafından yapılır. Bu kapsamda olmak üzere müzekkeresiz tutuklama polis memurları, özel kişilerin ve mal sahiplerinin ayrıca yargıçların veya yargıçların direktifi ile kişilerin yetkisi dahilinde gerçekleşmektedir (Fasıl 155 Ceza Usûl Yasası m.14, 15, 16). Koruma tedbirlerine ilişkin mevcut düzenlemeler bir bütün hâlinde değerlendirildiğinde yasa yapma tekniğine uymadığını, yasa koyucunun muradını tam yansıtmadığını ve genel kabul gören hukuk anlayışını karşılamadığını düşünmekteyiz. Bu çerçevede olmak üzere çalışmada söz konusu hükümleri değerlendirdik ve ona yönelik bazı önerilerde bulunduk. Umarız bu çalışmada az da olsa KKTC koruma tedbirleri hukukuna katkı sağlayabilmişizdir.

Tutuklama, Haksız Tutuklama, Tazminat, KKTC Ceza Usûl Hukuku, KKTC.

Arrest and detention are regulated as a protection measure in the Turkish Republic North Cyprus (TRNC) Criminal Procedure Law System. The arrest measure is executed with a judicial decision and a warrant of arrest or without a judicial decision and warrant by the persons specified in the law. Within this scope, an arrest without warrant can be executed under the jurisdiction of police officers, private persons and property owners, and also of judges or persons based on the instructions of judges (Criminal Procedure Law, Chapter 155 Articles 14, 15, 16). When the extant regulations on protection measures are evaluated as a whole, it can be argued that they neither meet the lawmaking technique, nor fully reflect the justification of the legislator, nor meet the generally accepted law notion of the time. In this framework, an evaluation of the provisions are conducted and respective recommendations are made in this study. We hope that we have been able to contribute to the regulations on TRNC protection measures with this study.

Arrest, False Arrest, Suing for Damages for Wrongful Arrest, TRNC Criminal Procedure Law, TRNC.

KKTC Ceza Usûl Hukuku açısından tutuklama bir koruma tedbiri olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim tutuklamanın koşulları, nedenleri ve usulü KKTC Anayasası ve Fasıl 155 Ceza Usûl Yasasında düzenlenmiştir.

Tutuklama ceza davalarında çok önemli bir ihtiyacı karşıladığı için ülkelerin mevzuatlarında önemli bir yer tutmaktadır. Sözü edilen tedbirle şüphelinin kaçması, tanıklara baskı yapması ve delilleri karartması önlenir. Tutuklama aynı zamanda yargı kararından önce kişi özgürlüğünün sınırlanması sonucunu doğuran bir koruma tedbiridir. Koruma tedbirlerine özgü özellikler elbette tutuklama için de geçerli olacaktır. Koruma tedbirlerinin özellikleri geçici olma, araç olma ve oranlılıktır.1 Adil yargılanma hakkının korunması bakımından hızlı bir muhakeme yapılması önerilmektedir. Tutuklama gibi koruma tedbiri usûl ekonomisine uygun, adil yargılanmanın gerçekleştirilebilmesi gayesine hizmet etmelidir.2

Tutuklama bilindiği gibi kişi özgürlüğüne ağır bir müdahale oluşturur bu nedenle de anayasalarda ve yasalarda düzenlenmiştir.3 Bunun yanında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS), AİHS m.5/1 c.1’de herkesin özgürlüğe ve güvenliğe hakkı vardır düzenlemesine yer verilmiştir. Etkin bir ceza kovuşturmasını güvence altına almak için özellikle kaçma şüphesi nedeniyle tutuklamanın varlığı gerekmektedir.4