Hizmete Girişte Şartları Taşımayan Memurun Durumunun Sonradan Öğrenilmesinin Memuriyet Statüsüne Etkileri ve Sonuçları

The Effects and the Results of Coming to the Realization on the Status of a Civil Servant not Meeting the Conditions to be Assigned in Service

Harun YILMAZ

Kamu görevine girme hakkı, anayasal hüküm olarak karşımıza çıkmaktadır. Yasal şartları taşıyan herkes başka bir ayrım gözetilmeksizin memuriyete girme hakkına sahiptir. Bununla beraber kamu hizmetine girişte şartları taşımayan bir memurun durumunun sonradan öğrenilmesi hukuki bir problem oluşturmaktadır. Bu problemi ortadan kaldırmak adına atanma işleminin geri alınmasının gündeme gelmesi ve memuriyette kazanılmış hakların değerlendirilmesi, konuyu daha karmaşık bir hale getirmektedir. Bu çalışmada hizmete giriş şartlarını taşımayan memurun durumunun sonradan öğrenilmesinin onun statüsüne etkileri ve sonuçları incelenecektir.

Memur, Memuriyet Şartları, Hizmete Giriş, Geri Alma, Kazanılmış Hak.

The right for coming into public service appears as a constitutional provision. Everyone who meets the legal conditions has the right to be commissioned without any discrimination. However, coming to the realization on the status of a civil servant who does not meet the conditions for coming into public service creates a legal problem. Considering withdrawal of assignment and evaluating the vested interests on civil servants for solving the problem is making the issue more complicated. In this study the effects and the results of coming to the realization on the status of a civil servant who does not meet the conditions to be assigned in public service are analyzed.

Civil Servant, Conditions for Official Duty, Assignment, Withdrawal, Vested Right.

Giriş

1982 Anayasasına göre her Türk, kamu hizmetine girme hakkına sahiptir ve hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayrım gözetilemez. Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görevleri ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylıkları ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.

Devlet memuru olabilmek için memur adayında bulunması gereken genel ve özel şartlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48’inci maddesinde belirtilmektedir.¹ Aynı Kanunun “memurluğun sona ermesi” başlığını taşıyan 98’inci maddesine göre ise, devlet memurlarının, memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması halinde memurlukları sona ermektedir. Bu bağlamda, devlet memurluğuna girme şartlarını taşımayan kişilerin hizmete girişlerinin ardından bu durumlarının anlaşılması maddi ve hukuki problemler yaratmakta ve atama işleminin geri alınmasını gündeme getirmektedir.

Genel olarak geri alma, idari işlemlerin geçmişe etkili olarak sona ermesi halidir. Bunun yanında işlemin geri alınmasına kadar geçen sürede kişiler lehine doğmuş ya da doğması muhtemel hakların korunup korunmayacağı önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.² Bu soruna uygulamada kazanılmış hak kavramı çerçevesinde çözüm aranmaktadır.³