Erginlerin veya Kısıtlıların Evlat Edinilmesinde Evlat Edinenin Altsoyunun Açık Muvafakatinin Bulunması Koşulunun Cenin Bakımından Değerlendirilmesi
Evaluation of the Condition of Clear Consent of the Descendants of Adoptive in Adoption of Adults or Interdicted Persons
Selin SERT SÜTÇÜ
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu m.313 hükmünde erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesi düzenlenmiştir. Kanun koyucu söz konusu madde hükmü ile ergin veya kısıtlıların evlat edinilmesinde evlat edinecek olanın alt soyu varsa, alt soyun muvafakati olmadan ergin veya kısıtlının evlat edinilmesine imkân vermemektedir. Altsoy, çocuk, torun, torunun torunu şeklinde, aşağıya doğru devam eden birinci dereceden hısımlık bağını ifade eder. Ayrıca, alt soy içerisinde daha önceden evlat edinilen evlatlığın da dahil edilmesi gerekmektedir. Bu durumda tartışılması gereken, ceninin bulunması durumunda, ceninin de evlat edinmeye muvafakat verip vermeyeceği, muvafakat verecekse bunu nasıl vereceğidir. Çalışmamızda, ergin veya kısıtlıların evlat edinilmesinin şartları, alt soyun muvafakati ile ceninin durumu inceleme konusu yapılacaktır.
Evlat Edinme, Ergin veya Kısıtlı, Alt Soy, Ceninin Durumu, Muvafakat Verilmesi.
The adoption of adults or interdicted persons is regulated under the article 313 of the Turkish Civil Code No. 4721. If there is a descendant of the adoptive, the legislative body does not allow the adoption of an adult or an interdicted person without the consent of the descendant. Descendent refers to first degree relationship by affinity passing down as child, grandchild, and child of grandchild. Furthermore foster child adopted previously must also be included within the descendent. In such case the subject, needed to be discussed, is if there is a fetus, whether the fetus would consent for adoption or not, if so how will it give. In our study conditions of adopting adults or interdicted persons, consent of descendent and status of the fetus will be taken as subject matter.
Adoption, Adult or Interdicted Person, Descendent, Status of Fetus, Consent.
I. Genel Olarak
Erginlerin veya kısıtlıların evlât edinilmesi1 4721 sayılı Türk Medenî Kanununda tek maddede düzenlenmiştir.2 Hukukumuzda erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesine uygulanacak hükümler bu maddede sayılanlar dışında, yine bu maddenin atfıyla birlikte küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin bazı hükümlerdir. Bu durum; erginin veya kısıtlının evlat edinilmesinin küçüklerin evlat edinilmesine göre daha istisnai nitelikte olduğunu göstermektedir.3
4721 sayılı Türk Medenî Kanununda; “Erginlerin ‘ve’ kısıtlıların evlât edinilmesi” başlığı kullanılmış ise de, bu başlığı “Erginlerin ‘veya’ kısıtlıların evlât edinilmesi” olarak anlamak gerekir. Maddenin ilk fıkrasında “Evlât edinenin altsoyunun açık muvafakatiyle ergin veya kısıtlı aşağıdaki hallerde evlât edinilebilir” ifadesine yer verilmiştir. Bu durum, madde başlığındaki “ve” bağlacının yanlışlıkla bu şekilde yazıldığını açıkça göstermektedir. Ayrıca maddenin gerekçesinde4“veya” bağlacının kullanılması nedeniyle, aslında ifade edilmek istenilenin ergin veya kısıtlı olduğu anlaşılmaktadır.
Türk Medenî Kanununun erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesine ilişkin hükmü incelendiğinde; erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesinin küçüklerin evlat edinilmesinden daha ağır koşullara tabi tutulduğu görülmektedir. Erginlerin veya kısıtlıların, küçüklerin evlat edinilmesinden farklı ve daha sıkı koşullara tabi tutulmasındaki amaç, bu tür evlat edinmelerin kötüye kullanılmaya daha uygun olmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle bazı gayri ahlaki ilişkilerin gizlenmesi veya mirasçıların miras payını azaltmak ve bu şekilde mirasçılardan mal kaçırmak gibi evlat edinmenin amacı dışında diğer amaçları sağlamaya yönelik olarak bu tür evlat edinmelerin söz konusu olması mümkündür. Bazen de evlat edinen yaşlı ve yalnız olduğundan kendisinin bakımı için ergin bir kimseyi evlat edinme yoluna gidebilmektedir. Bu yol evlat edinen ile evlatlık arasında bir bakıcılık ilişkisinin varlığına sebep olmaktadır. Evlat edinme böylece, asıl amacından saparak ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi olacaktır ki bu istenen bir durum değildir. Kanunkoyucu tüm bu nedenleri göz önünde bulundurarak erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesi için daha zor koşullar belirleyerek, bu tür olumsuzlukların önüne geçmeyi planlamıştır.5
