Sigorta Ettirenin Sigorta Prim Borcunu Ödememesinin Hukuki Boyutu

Legal Aspect of the Policyholder Not Paying the Insurance Premium Debt

Sinem CAMCI

Her iki tarafa borç yükleyen ve sürekli bir borç ilişkisi doğuran sigorta sözleşmelerinde, sigorta ettirenin sigorta himayesinden yararlanabilmesi ve sigortacının sorumluluğunun başlayabilmesi (taşıma sigortaları dışında) için, sigorta ettirenin prim ödeme yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekmektedir. Bu bakımdan primin ödenmesi gerek sigorta himayesinin başlaması gerekse sözleşmenin devamı açısından önemlidir. Bu önemi dolayısıyla, sigorta ettirenin prim ödeme borcunda temerrüde düşmesinin sonuçları, temerrüdün Türk Borçlar Kanunu’na özgü genel sonuçlarından ayrı ve farklı olarak Türk Ticaret Kanunu md.1434’te düzenlenmiştir. Bu çalışmada, sigorta ettirenin sigorta prim borcunu ödememesinin hukuki sonuçları incelenmiştir.

Sigorta Sözleşmesi, Prim, Sigorta Himayesi, Temerrüt, Cayma Hakkı, Fesih Hakkı.

In the case of insurance contracts those burden both parties with debts and give rise to a permanent debt relationship, the policyholder must fulfill the obligation to pay the Premium in order for the policyholder to benefit from the insurance coverage and to start the responsibility (except for transportation insurances) of the insurer. In this respect, the payment of the premium is important both for the start of insurance protection and for the continuation of the contract. In consideration of this importance, the results of the default of the policyholder in debt payment is different from the general results of the default on the Turkish Code of Obligations and disparately it is regulated under the Turkish Commercial Code Article 1434. In this study, the legal consequences of the insurant’s non-payment of insurance premium debt are examined.

Insurance Contract, Premium, Insurance Protection, Default, Right of Withdrawal, Right of Termination.

Giriş

Sigorta sözleşmesi, Türk Ticaret Kanununun 1401’inci maddesinin birinci fıkrasında, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşme şeklinde tanımlanmıştır. Bu itibarla, niteliği bakımından her iki tarafa borç yükleyen ve sürekli bir borç ilişkisi doğuran sigorta sözleşmelerinde; “sigorta ettirenin” sigorta himayesinden yararlanabilmesi için prim ödeme yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekmektedir. Bu yükümlülük, sigorta ettirenin sözleşmeden doğan asli borcudur ve bu borç konusu itibarıyla bir para borcudur.

Sigorta sözleşmesinde, sigortacının sorumluluğu -taşıma sigortası dışında- aksine bir anlaşma yoksa, primin tamamının veya ilk taksitinin ödenmesi ile başlar. Bu açıdan primin ödenmesi, hem sigorta himayesinin başlaması bakımından hem sözleşmenin devamı açısından önemlidir. Çünkü ilk primin ödenmemesi halinde sigorta himayesi başlamadığı gibi, müteakip bir primin ödenmemesi halinde de, sigorta teminatı sona erdirilebilmektedir. Nitekim bu önemi dolayısıyla, sigorta ettirenin prim ödeme borcunda temerrüde düşmesinin sonuçları, Türk Ticaret Kanununun 1434’üncü maddesinde, temerrüdün Türk borçlar hukukuna özgü genel sonuçlarından ayrı ve farklı olarak düzenlenmiştir.

Çalışmada, sigorta ettirenin sigorta prim borcunu ödememesinin hukuki boyutu ele alınmıştır. Bu kapsamda, ilk bölümde öncelikle, sigorta primi kavramı incelenmiş; daha sonra ise, prim ödeme borcunda temerrüdün sonuçları ele alınmıştır.