Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kanunlarımızda Dil ve 
 Anlatım Özensizlikleri -ı-: 
“ve” Bağlacının Kullanımı

Mustafa GÜRSOY

Ünlü Fransız romancı Stendhal’e, Fransızcayı böyle güzel kullanabilmeyi neye borçlu olduğunu sormuşlar, “Boş zamanlarımda Fransız Medeni Kanununu okurum” demiş. Dili güzel kullanmaya yalnız romanlarda değil, her tür anlatımda özen göstermek gerekir. Dile gösterilecek özen, özellikle Kanun hazırlanırken en üst düzeyde olmalıdır. Aksi taktirde yanlış/eksik/farklı anlamalar ve bunlara bağlı olarak pek çok sorun ortaya çıkabilir. Bu yazıda, “ve” bağlacının yanlış kullanımından kaynaklanan sorun konu alınmıştır.

Ve-Veya Bağlaçlarının Kullanımı, Amaçsal Yorum, Lafzi Yorum, Hukuk Devleti, Hukuk Güvenliği, Belirlilik İlkesi.

I. GİRİŞ

Ankara metrosunda yolculuk yaparken bir uyarı yazısı dikkatimi çekti: “Beyaz koltuklar gazi, yaşlı, engelli ve hamileler için ayrılmıştır.” Bu uyarıda “ve” bağlacının doğru kullanılıp kullanılmadığı sorusu aklıma takıldı. Daha sonra, Dr. Halil Yılmaz’ın bir kitabında şu ifadelere rastladım:

“İşveren vekili tanımlanırken “işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan” ifadesinde yer alan “ve” sözcüğü “veya” anlamındadır. İşveren vekilinin bu üç birimden birinde görev alması yeterlidir. Türkçe’de “ve” sözcüğü her zaman “ile” anlamını ifade etmemektedir. İş Kanununun 2. maddesinde buna ilişkin birçok örnek vardır. Örneğin işveren tanımı yapılırken “kurum ve kuruluşlar” ifadesi kullanılmaktadır. Buradaki “ve” sözcüğü “veya” anlamındadır. Çünkü işveren olunabilmesi için “kurum” ya da “kuruluş” olunması yeterlidir, her iki niteliğin birlikte olması gerekmez. İşyeri eklentileri sayılırken “muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim” ifadesinde yer alan “ve” sözcükleri de “veya” anlamındadır. “Ve” ile ayrılan eylemlerin mutlaka birlikte olması gerekmez. Dolayısıyla, işveren vekili tanımlanırken “işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan” ifadesinde yer alan “ve” sözcüğü de “veya” anlamındadır; işveren vekilinin bu üç birimden birinde görev alması yeterlidir."1

Bu satırları okuduğumda, Dr Halil Yılmaz haklı mı ? “Ve” bağlacının yanlış kullanımıyla ilgili olarak hukuki sorun doğmuş mu? Yüksek mahkemeler bu konuyla ilgili ne demiş? …. gibi sorular da peş peşe aklıma geldi ve konuyu araştırmaya karar verdim.