Kadın-Erkek-Doğa İlişkisinde Feminist Yaklaşımın Anlam ve Önemi: Ekofeminizm Üzerine Genel Bir İnceleme

The Meaning and Importance of the Feminist Approach in
 Women-Man-Nature Relationship: A General Review on Ecofeminism

Nazmiye GÜVEYİ

Gerek çevre gerekse kadın birçok bilim dalı bakımından son yılların önemli konuları arasında yer almaktadır. Yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler, nükleer silahlardaki artış, kimyasal maddelerin yoğun bir şekilde kullanımı gibi faktörler nedeniyle çevrenin maruz bırakıldığı tahribat her geçen gün bilinçsizce artmaktadır. Dolayısıyla mevcut çevresel sorunlara çözüm bulmak için yeni teori ve pratikler geliştirilmektedir. Bu yeni yaklaşımlardan biri de ekofeminizm olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın ile doğa arasında mevcut doğal bağ olgusu ve kadın ile doğanın ataerkil bir yapı tarafından sömürülmesi meselesi ekofeminizmin ele aldığı temel konulardır. Bu bağlamda ekofeminizm çerçevesinde özetle, çevre tahribatına ancak feminist bir bakış açısı ile son verilebileceği savunulmaktadır. Bu genel sav doğrultusunda ekofeminizm kendi içinde yeni yaklaşımlar geliştirerek pek çok çeşide ayrılmıştır. Çalışmada ekofeminizmin ana hatları ve çeşitleri irdelenerek, kendi içinde karmaşık boyutları olan ekofeminizm yaklaşımına genel bir giriş yapma gayesi güdülmektedir.

Kadın, Çevre, Toplumsal Cinsiyet, Feminizm, Ekofeminizm.

Both the environment and the women are among the most important topics of recent years for many branches of science. Due to factors such as rapid technological developments, increase of nuclear weapons and intensive use of chemicals, the destruction of the environment is increasing unconsciously day by day. Therefore to find solutions to existing environmental problems new theories and practices are being developed. One of these new approaches is ecofeminism. The natural link phenomenon between woman and nature and the issue of exploitation of women and nature by the patriarchal structure are the main subjects of ecofeminism. In this context within the framework of ecofeminism it is argued that the destruction of the environment can only be come to an end by the feminist perspective. In accordance with this general argument, ecofeminism is divided into many types within itself by developing new approaches. The aim of this study is to preface to the approach of ecofeminism which has complex dimensions within itself by scrutinising out line and types of ecofeminism.

Women, Environment, Gender, Feminism, Ecofeminism.

Giriş

Çevre sorunlarının hızlı bir şekilde yükselişi beraberinde, çevreye gösterilen ilgi, dikkat ve ehemmiyetin de artmasına yol açmıştır. Nitekim İkinci Dünya Savaşı akabinde yaşanan nüfus artışı ve beraberinde getirdiği doğal kaynaklar üzerindeki baskı, sanayileşme, nükleer araştırmalar, nükleer atıkların çevreye verdiği kirlilik ve gelişmiş, teknolojik silahlar gibi doğa açısından yıkıcı faktörler çevreye duyulan hassasiyetin artmasına sebep olmuştur.

Modern sanayi toplumlarının sürekli olarak büyümesi ile birlikte kapitalizmin sürekli kâr elde etme ve büyüme hedefi, doğanın plansız ve bilinçsiz bir şekilde tahribatını hızlandırıcı etkide bulunmaktadır. Diğer taraftan bu durum, insan-çevre ilişkisinin getirdiği bağımlılık nedeniyle insanlık için de tehdit oluşturmaktadır.

İnsan-doğa ilişkisi ya da kadın-erkek ilişkisi gibi ayrımlara tabi tutulan kavramlar, esasen hem iç içe geçmekte hem de birbirini etkilemektedir. Dolayısıyla insan-doğa ve kadın-erkek arasındaki ilişki birlikte ele alındığında ekolojik yaklaşım ile feminist yaklaşımın bağdaştırılması mümkündür. Buna koşut olarak ekolojizm, feminizm ideolojisinden faydalanmış ve ortaya ekofeminizm çıkmıştır.