Mağdur ve Suça Sürüklenen Çocuklarda Algılama Yeteneğinin Tespiti
Necati MERAN
Çalışmada, Yargıtay kararları ışığında, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında, mağdur ve suça sürüklenen çocukların işledikleri fiilin anlamını ve sonuçlarını algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelip gelişmediğinin nasıl ve kimler tarafından incelenmesi gerektiği hususları üzerinde durulmuştur.
Mağdur Çocuk, Suça Sürüklenen Çocuk, Anlama Yeteneğinin Tespiti, Korunma İhtiyacı Olan Çocuk.
I. GENEL OLARAK
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 1’inci maddesinde Kanunun amacının, korunma ihtiyacı olan veya suça sürüklenen çocukların korunmasına, haklarının ve esenliklerinin güvence altına alınmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemek olduğu vurgulanmış, Kanunun sadece suça sürüklenen çocuklar hakkında uygulanacak güvenlik tedbirlerinin usûl ve esaslarını değil; aynı zamanda “korunma ihtiyacı olan çocuklar” hakkında alınacak tedbirlerin uygulanmasını da kapsayacağı 2’nci maddede ifade edilmiştir.1
Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz; ancak, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.2
Suça sürüklenen çocuklara ilişkin olarak TCK m. 31/2’de “Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmuş olup da on beş yaşını doldurmamış olanların işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmemiş olması hâlinde ceza sorumluluğu yoktur. Ancak bu kişiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. İşlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığı hâlinde, bu kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde on iki yıldan on beş yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz yıldan on bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası yedi yıldan fazla olamaz” hükmüne yer verilmiştir.
